معماری و متاورس

معماری در متاورس یا Metaverse شاید در ابتدا کمی گیج کننده باشد اما شک نکنید که در انتها شگفت انگیز خواهد بود. برای دانستن اینکه متاورس چیست، باید گفت که اصطلاح متاورس در ابتدای امر الهام گرفته شده از یک رمان علمی تخیلی بود که در سال ۱۹۹۲ با نام Snow Crash منتشر شد. “نیل استفانوس” متاورس را به عنوان جانشین اینترنت قرارداد و دیدگاه او در مورد چگونه تکامل پیدا کردن دنیای دیجیتال در آینده‌ای نچندان دور بود. یکی از نزدیکترین تصاویری که می‌توان از دنیای متاورس برای شما بیان کرد، صحنه‌ها و تصاویر خلق شده در فیلم ماتریکس است.

معماری در متاورس

درست در آبان ماه سال ۱۴۰۰، مارک زاکربرگ صاحب فیسبوک از پروژه بزرگ و عجیب خود با نام متاورس تحت عنوان عنوان کمپانی متا رونمایی کرد. یک پروژه کاملاً فراجهانی که دنیای دیجیتال را متحول می‌کند. این ایده از سال ۲۰۱۴ میلادی در ذهن مارک زاکربرگ ریشه کرده بود. از زمانی که او تصمیم به خرید کمپانی سازنده هدست واقعیت مجازی Palmer Lucky’s Oculus کرد. بد نیست بدانید که تا همین امروز فیسبوک ده‌ها استارتاپ مرتبط با واقعیت مجازی را به مالکیت خود در آورده است. البته اخبار شگفتی‌آور دنیای متاورس تنها مربوط به مارک زاکربرگ نیست. بعد از اینکه موسس فیسبوک از آخرین خبر خود رونمایی کرد، یک شرکت تهیه بازی‌های دنیای مجازی به نام ” اپیک گیمز” اینگونه اعلام کرد که دنیای متاورس خود را با یک میلیارد دلار سرمایه، طراحی کرده است.

حتی “ساتیا نادلا” که مدیرعامل اجرایی شرکت مایکروسافت است، در ماه می ۲۰۲۱ میلادی اینگونه اعلام کرد که مایکروسافت در حال ساخت یک دنیای متاورس تجاری است. همین اخبار به ظاهر ساده کافی بود تا کلمه متا به پرطرفدارترین و جذاب‌ترین واژه در محافل علم و فناوری تبدیل گشته و  تحولات عظیمی را خلق کند. درهرحال متاورس جهان دیجیتالی است که بدون هیچ محدودیتی فعالیت‌های فرا دنیایی را برای شما فراهم می‌کن. در همین راستا این قابلیت برای معماران نیز مانند کسب و کارهای دیگر مهم و کاربردی است. معماری در متاورس یعنی محل کار شما متاورس است. بدون محدودیت حضور در دنیای فیزیکی !

معماری دیجیتال و دنیای متاورس

دنیای متاورس یا فراجهان، برای معماران اهمیت زیادی دارد. در ادامه به دلایل اهمیت این دنیا و کاربردهای آن برای معماری در قالب معماری در متاورس بیشتر خواهیم پرداخت.

اقتصاد قدرتمند دیجیتال

دنیای امروز در حال گذر و پوست‌اندازی از اقتصاد واقعی به سمت اقتصاد دیجیتال است. اقتصاد واقعی به انجام خدمات و تولید کارها مربوط می‌شود و اقتصاد دیجیتال همان اقتصاد اینترنتی است. این اقتصاد بر تعاملات موجود در فضای مجازی و تراکنش‌ها استوار است. نکته اینجاست که این تغییرات درست از زمان همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ با شتاب صد چندانی رخ داد. کرونا تغییرات بسیار زیادی را برای ما ایجاد کرد. ساخت‌وسازها بصورت قابل‌توجهی متوقف شد. فروشگاه‌های خرده فروشی که به عرضه محصولات ساختمانی می‌پرداختند تعطیل شدند و پروژه‌ها با مقیاس کلان همگی رو به افول و رکود گذاشتند. اما در این بین برندهای مد و فشن تحولات عظیمی را در مقابل خود به چشم دیدند. برای مثال برند فرانسوی بَلِنسیاگا توانست جدیدترین محصولات خود را در بازی‌های ویدیویی عرضه کند. 

همچنین برای دنیای معماری در متاورس نیز مشاغلی مانند صاحبان املاک و در کنار آن مستغلات تجاری، چالش‌های جدیدی را پیشرو داشتند. مستاجران فضاهای اداری و کاری خود را رها کرده و یا متراژ واحدهای تجاری را کاهش دادند. درعین‌حال برخی از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات ویدئو کنفرانس مانند کمپانی زوم در طول پاندمی کووید ۱۹ موفقیت‌های چشمگیری داشته و به سرعت توسعه پیدا کردند. متاسفانه یا خوشبختانه بیماری کرونا فرهنگ کاری در سراسر جهان را تغییر داد. تجارت الکترونیک سرعت بیشتری پیدا کرد و با تغییرات فراوانی در مدل کسب‌وکارها روبه‌رو شدیم. همینطور برخی از صنایع مانند صنایع مُد، ارزهای دیجیتال و بازی‌سازی در دنیای متاورس پیشگام شدند و تغییرات را پذیرفتند. البته سایر کسب‌وکارها نیز چاره‌ای جز پذیرش این تغییرات نخواهند داشت.

دارایی‌ دیجیتال با NFT و نقش آن برای معماری در متاورس

یکی از نکات جالبی که در این بین می‌توانیم به آن اشاره کنیم این است که درحال‌حاضر براساس آخرین گزارش‌ها، افرادی که در یک بازار خاص به عنوان یک خریدار فعال یا یک فروشنده بالقوه در حال ارائه خدمات و یا دریافت آن هستند، بشدت افزایش یافته‌اند. اندازه این بازار که صرفاً حاوی اقلام دیجیتال است را ۱۰ میلیارد برآورد کرده‌اند. اما فاکتوری که در بازار اقلام دیجیتال بشدت قابل توجه است Nft ها یا توکن‌های غیر قابل معاوضه هستند.

Nft مخفف واژه Non-Fungible Token است که به توکن‌های غیرقابل معاوضه نیز اطلاق می‌شود. تکنولوژی آنها لاک‌چین است و تحت عنوان یک گواهی مالکیت غیر تکراری برای هر نوع دارایی‌ دیجیتالی صادر خواهند شد. البته ممکن است در این قسمت شما اشتباه کرده و Nft ها را با ارزهای دیجیتال یکی تصور کنید. اما نکته اینجاست که Nft ها به هیچ عنوان قابل تعویض نیستند. بعبارتی یک Nft با Nft های دیگر برابر نخواهد بود. در دنیای کریپتو کارنسی، تعویض برای رمز ارزها انجام می‌شود. یعنی به راحتی با یکدیگر معامله شده و درعین‌حال ارزش ثابتی دارند. اما توکن‌های Nft که در صنایع مختلفی عرضه شده و گسترش پیدا کرده‌اند با بخش‌های گوناگونی مانند بازی‌ها ارتباطی قوی دارند. در این بین توکن‌ها به دنیای معماری و ساخت‌وساز نیز وارد شده و یکی از فاکتورهای معماری در متاورس هستند.

یک تجربه واقعی از معماری در متاورس

در همین حین “کریستا کیم” که یک هنرمند کانادایی است اولین معماری دیجیتال را تحت عنوان یک خانه دیجیتالی بواسطه Nft ها با قیمتی بیشتر از نیم میلیون دلار به فروش رسانید. خانه دیجیتالی که Mars House نام گرفت فایل ۳ بعدی است که در دنیای واقعی قابلیت اجرا و نهایی شدن را دارد. در بازار Nft ها این فایل به قیمت  ۵ میلیون و ۱۲۰ هزار دلار به فروش رسید که بعبارتی یک طراحی در دنیای متاورس محسوب می‌شود.

ناگفته نماند که طراحی در دنیای متاورس و البته سرمایه گذاری کردن در املاک مجازی در کنار پروژه‌های ساخت‌وسازی که انجام می‌شوند از جمله گرایش‌های متداول در فرا جهان متاورس محسوب می‌شود. این فعالیت‌ها از آغاز سال ۲۰۲۱ بشدت مورد توجه بوده‌اند. نکته جالب اینجاست که قیمت املاکی که با توجه به فناوری بلاکچین در دنیای مجازی ورود کرده‌اند روز‌به‌روز در حال افزایش است. برای مثال تا چندی پیش پلتفرم Decentraland  که براساس بلاک چین آتریوم فعال است، تعداد فراوانی زمین مجازی را با قیمتی بیشتر از ۹۰۰ هزار دلار آمریکا به فروش رساند. این همان قدرت و شروع ورود معماری در متاورس است.

معماری دیجیتال و تحول کسب‌و‌کار در این حوزه

بطور حتم اگر شما یک معمار فعال در  این حوزه باشید و یا با معماران در ارتباط باشید بسیار شنیده‌اید که طرح‌های فراوانی تنها بر روی کاغذ باقی مانده و هیچگاه در دنیای واقعیت اجرا نشده‌اند. بیشتر معماران شاکی هستند که مشتریان تمام و کمال از ایده‌های آنها استقبال و پشتیبانی نکرده و البته پرداخت‌های خود را بموقع انجام نمی‌دهند. معماری در متاورس خالق فضایی خواهد بود که یک معمار در آن به واسطه طراحی با هوش مصنوعی می‌تواند تمام ایده‌های خود را عملی کند. همچنین معماران می‌توانند مدل کسب و کار خود را براحتی بازسازی کنند و با استفاده از Nft ها هر غیر ممکنی را ممکن سازند.

بد نیست بدانید که توکن‌های Nft یکی از اجزاء اصلی و کلیدی در اقتصاد دیجیتال محسوب می‌شوند که با تکیه بر بلاکچین حق تالیف نیز دارند. بعبارتی هر بار که یک اثر از معمار به مشتری منتقل شده و فروخته می‌شود، خالق اثر یا شخص معمار میزان درصدی از سود حاصل از فروش را دریافت خواهد کرد. Nft ها توانایی این را دارند که طراحی‌های معماری منحصر به فردی را خلق کنند. این طرح‌ها بواسطه خالقان خود فروخته شده و با میزبانی بر روی بلاکچین توسط هر فردی قابلیت احراز هویت دارند. این یک تحول عظیم در صنعت ساختمان محسوب می‌شود.

رخنه متاورس در معماری

از جمله مزیت‌هایی که معماری بواسطه متاورس خواهد داشت که در دسته ویژگی‌های متاورس نیز گنجانده می‌شود این است که این فراجهان یک فرصت بی‌نظیر، نامحدود و ایده‌آل، فارغ از هرگونه محدودیتی برای معماران است. معماران به واسطه حضور معماری در متاورس می‌توانند دارایی‌های بی‌نظیری را براساس Nft ها جمع‌آوری کرده و رابطه‌ای مستقیم و راحت با مشتریان خود داشته باشند. دنیای دیجیتال و معماری در فراجهان متاورس بگونه‌ای با یکدیگر تلفیق شده‌اند که همه چیز در عین واقعیت، مجازی است. بازی‌های مجازی، کنسرت مجازی، سینمای دنیای مجازی، جلسات، مدارس و تمام فضاها و ریز فضاهای مجازی که همگی دستاورد فراجهان متاورس هستند.

شگفتی‌های متاورس و نقش معماری

تا پیش از ورود دنیای مجازی به دنیای واقعی، تصور جهانی که فراتر از جهان پیشرو باشد غیر ممکن بود. اما اینترنت و فضای مجازی سبب شدند تا بشر دیدگاه خود را در مورد حد نهایی وسعت یک فضا تغییر دهد. درهرحال اشاره به این نکته خالی از لطف نخواهد بود که رشد کسب و کارها در فراجهان متاورس احتیاج به یک تولید محتوای حرفه‌ای و آگاهانه دارد.

کاربران بطور مستقیم با محصولات شما و محتواهای تولید شده شما در ارتباط هستند. البته متاورس به شما این امکان را می‌دهد تا محتواهای خود را براحتی و آزادانه از پلتفرمی به پلتفرم دیگر منتقل کنید. نکته قابل توجه این است که معماران به اندازه طول عمر بشر در دنیای واقعی نقشی موثر داشته‌اند. در این دوره گذار نیز معماران با حضور معماری در متاورس باید ماهرانه عنان دنیای مجازی را در دست گرفته و دنیای حقیقی خود را به آن پیوند بزنند.

نرم افزارهای مورد نیاز در معماری دیجیتال

نرم افزارهایی مانند AutoCAD 360 و Autodesk FormIt 360 بیشترین استفاده را در معماری دیجیتال دارند. استفاده از موتور Unreal Engine در بین معماران دیجیتال جهت مدل سازی‌های معماری محبوبیت دارد. همچنین استفاده از نرم افزارهایی مانند blender و SketchUp در این حوزه استفاده می‌شوند.

نرم افزار گرس هاپر هم به دلیل پارامتریک محور بودن آن می‌تواند در این حوزه مورد استفاده قرار گیرد و لازم به ذکر است اگر به دنبال یادگیری این نرم افزار (پلاگین) هستید می‌توانید در دوره آموزش گرس هاپر همراه با مدرک بین‌المللی آموزال شرکت کنید!

معماری در متاورس، رویایی که محقق خواهد شد !

در این مقاله سعی کردیم تمام آنچه را که فرا جهان متاورس در اختیار ما قرار خواهد داد بطور کلی و همچنین از زاویه دید رشته معماری مورد بررسی قرار دهیم. تمامی کسب و کارها ناچار به ورود در دنیای متاورس هستند. در این بین معماری در متاورس تحولات تعظیمی را ایجاد خواهد کرد که در آینده‌ای نه چندان دور شاهد آنها خواهیم بود.