برای شروع عکاسی چه کنیم؟ تمام نکاتی که تازه‌کاران باید بدانند

بسیاری از مردم با دوربین عکاسی یا گوشی خود عکس می‌گیرند، ولی همه نمی‌توانند خود را عکاس بنامند. ورود به حوزه عکاسی و انجام آن به‌عنوان سرگرمی یا شغل سطح بیشتری از علاقه و تعهد را می‌طلبد. یادگیری عکاسی نیازمند صرف هزینه و کسب دانش و اطلاعات فراوانی است که برای بسیاری از افراد دشوار است. در ادامه نکات مهم برای شروع عکاسی را شرح می‌دهیم و با بعضی از تجهیزات، اصطلاحات و نکات عکاسی آشنا می‌شویم.  

نکات مهم برای شروع عکاسی

۱. پیداکردن علایق

بررسی کنید که به کدام رشته عکاسی علاقه بیشتری دارید؟ آیا بیشترعکس‌های پرتره می‌گیرید؟ یا به تصاویر انتزاعی یا مناظر خیره‌کننده علاقه دارید؟ شاید هم صرفا دوست دارید تصویر هر لحظه و شیئی را که برایتان جالب است، ثبت کنید؟ هرچیزی که موجب شده است که بخواهید وارد عکاسی شوید، به همان بچسبید و از آن به‌عنوان انگیزه‌ای برای یادگیری عکاسی استفاده کنید.

۲. تهیه‌کردن دوربین مناسب

پس از انتخاب سوژه‌هایتان به یک دوربین خوب نیاز دارید. امروزه طیف گسترده‌ای از دوربین‌های عکاسی وجود دارد. تا چند سال پیش میان دوربین‌های کامپکت و دوربین‌های حرفه‌ای‌تر DSLR از نظر قابلیت‌های تصویر و قیمت فاصله زیادی وجود داشت. ولی امروزه هرکسی که به‌تازگی عکاسی را شروع کرده است، می‌تواند دوربین‌های بدون آینه (Mirrorless Cameras) نیمه‌حرفه‌ای را با قیمتی متوسط خریداری کند، دوربین‌هایی که هم بسیار سبک هستند و هم توانایی ارائه تصاویر حرفه‌ای و باکیفیت را دارند. هر دوربینی که انتخاب می‌کنید، مهم این است که نحوه کارکردن با آن را یاد بگیرید و برای نوع عکاسی موردنظرتان مناسب باشد.

۳. آشنایی با عکاسان معروف

گرچه می‌توانید از رسانه‌های اجتماعی مانند پینترست یا اینستاگرام برای یافتن عکس‌هایی که برایتان الهام‌بخش هستند استفاده کنید، شناخت عکاسان شناخته‌شده دهه‌های گذشته نیز مهم است. حتی اگر به عکاسی دیجیتال علاقه دارید، شناخت عکاسان فیلم کلاسیک مانند انسل آدامز (Ansel Adams) می‌تواند درمورد ترکیب‌بندی (composition) در عکاسی منظره چیزهای زیادی به شما بیاموزد. اگر بیشتر به عکاسی پرتره علاقه دارید، کارهای عکاسانی مانند دیان آربس (Diane Arbus)، ویویان مایر (Vivian Maier) و ریچارد اودان (Richard Avedon) را بررسی کنید. هرچه عکس‌های بیشتری ببینید، بیشتر با تکنیک‌ها و سبک‌های هنری آشنا می‌شوید.

۴. آزمایش انواع مختلف عکاسی

شاید تصمیم گرفته باشید که در موضوع خاصی عکاسی کنید. ولی شاید با کسب تجربه بیشتر علایقتان تغییر کند. مثلا اگر با گرفتن عکس‌های خانوادگی عکاسی را شروع کرده باشید، ممکن است متوجه شوید که عکاسی از طبیعت یا عکاسی ماکرو برایتان جالب‌ترند.

درحین پرورش مهارت‌های عکاسی به خودتان تکالیف بازی بدهید که موجب می‌شوند خارج از چهارچوب معمول فکر کنید. مثلا مفهومی مانند «شادی» یا «شگفتی» را در نظر بگیرید و سعی کنید با انواع مختلف عکاسی عکس‌هایی با این مفهوم بگیرید.

نمایش شادی در عکاسی پرتره ساده‌تر از نمایش آن در عکاسی منظره یا عکس‌های خیابانی است، ولی باید تلاش کنید که خلاقیت خود را گسترش دهید. با چرخاندن لنز دوربین به‌سمت سوژه‌های گوناگون تکنیک‌های ترکیب‌بندی را تقویت می‌کنید، روی تنظیماتی مانند سرعت شاتر و دیافراگم تسلط پیدا می‌کنید و به‌تدریج نمونه‌کاری ایجاد می‌کنید که می‌توانید به آن افتخار کنید.  

۵. توجه به ترکیب‌بندی

در عکاسی همیشه کیفیت بر کمیت برتری دارد. گرفتن صدها عکس شما را عکاس نمی‌کند، به‌ویژه اگر عکس‌هایتان فکرشده نباشند. قبل از گرفتن عکس چند ثانیه صحنه را بررسی کنید، روی سوژه خود فوکوس کنید و به‌دقت برای عکس خود کادربندی کنید. از هرچیزی عکس نگیرید. یک شیب یا حرکت ساده دوربین به‌سمت راست می‌تواند به عکستان داستان و جذابیت بدهد. پس از منظره‌یاب دوربین خود درست استفاده کنید. اصول ترکیب‌بندی عکاسی را به‌دقت رعایت کنید تا بتوانید بهترین صحنه‌ها برای عکاسی را پیدا کنید.

۶. انجام دستی تنظیمات

برای آشنایی با دوربین خود باید با غلبه بر ترس از ناشناخته‌ها و انجام کاملا دستی تنظیمات دوربین از پولی که بابت خرید آن پرداخته‌اید بیشترین بهره را ببرید. شاید لازم باشد که برای درک بهتر عملکردها و ویژگی‌های دوربین، به‌ویژه مثلث نوردهی (exposure triangle، یعنی دیافراگم، سرعت شاتر و ایزو (ISO)) زمان زیادی صرف کنید، ولی نتیجه این کار ارزشش را دارد و در عکس‌هایتان نمایان خواهد شد.

۷. شرکت در کارگاه‌های آموزشی

یادگیری عکاسی نیازمند کسب دانش پایه‌ای درمورد موضوعاتی مانند نوردهی (exposure)، دامنه دینامیکی (dynamic range) و نویز تصویر است. همچنین باید جنبه هنری خود را نیز پرورش دهیم.

در کارگاه‌ها هرچیزی از تنظیمات دوربین و قوانین کادربندی گرفته تا درس‌های پیشرفته‌تری مانند نورپردازی حرفه‌ای و ویرایش عکس آموزش داده می‌شود. این کارگاه‌ها علاوه بر تدریس تمام اصول و مبانی عکاسی به شما می‌آموزند که چه چیزهایی می‌توانند یک عکس را از نظر بصری جذاب کنند. شرکت در کارگاه‌ها بهترین گزینه برای دریافت آموزشی مناسب و جامع در عکاسی است.  

۸. یادگیری نحوه «خواندن» نور

عکاس باید بیاموزد که چطور از نور به نفع خود استفاده کند. می‌توانید به نور موجود در محیط اکتفا کنید و تصاویری با نوردهی خوب را ثبت کنید. ولی یادگیری قراردادن سوژه در مکان مناسب یا افزودن منابع نوری بیشتر می‌تواند به عکس شما حسی متفاوت بدهد.

وقتی تازه عکاسی را شروع کرده‌اید و هنوز به اصلاح‌کننده‌های نور (چراغ‌های استودیویی) و فلاش‌های فرعی یا اسلیو (slave flash) دسترسی ندارید، توانایی در «خواندن» جهت نور و دستکاری آن با وسایلی مانند رفلکتورها و فیلترهای نوری که خودتان ساخته‌اید به شما کمک می‌کند که به‌صورت دستی بخش‌های پرنور، سایه‌ها و شبح‌های سیاه زیبایی را در صحنه ایجاد کنید.

۹. فعال‌بودن

تجربه بهترین معلم است. با تنظیمات دوربین می‌توانید هرچیزی را که می‌خواهید بررسی و اصلاح کنید، ولی تنها راه واقعی یادگیری عکاسی این است که همیشه دوربینتان را همراه داشته باشید و از هر فرصتی برای عکس‌گرفتن استفاده کنید.   

۱۰. عجله‌نکردن

یادگیری و رشد در هر سرگرمی یا حرفه‌ای به زمان نیاز دارد. عجله برای تبدیل‌شدن به عکاسی حرفه‌ای فقط فشار زیادی به شما وارد می‌کند و نمی‌گذارد از کاری که انجام می‌دهید لذت ببرید. خودتان را مجبور نکنید که مانند سایر عکاسان حرفه‌ای عکس بگیرید یا تجهیزات عکاسی گران‌قیمتی نخرید که به این زودی‌ها نمی‌توانید از آنها استفاده کنید.  

۱۱. خرید وسایل و تجهیزات بیشتر

پس از مهارت‌پیداکردن در عکاسی با دوربین خود درنهایت باید کیفیت عکس‌هایتان را بالاتر ببرید. اگر می‌خواهید روی سوژه فوکوس بهتری داشته باشید و کیفیت تاری پس‌زمینه عکس را بهبود دهید، می‌توانید از لنزهایی با دیافراگم باز استفاده کنید. علاوه بر لنزهای اضافی می‌توانید برای عکاسی در محیط‌های کم‌نور فلاش اکسترنال بخرید یا برای عکاسی راحت‌تر در سرعت‌های شاتر پایین‌تر یک سه‌پایه تهیه کنید. حتی می‌توانید برای عکاسی‌های طولانی‌مدت یک گریب باتری بخرید. 

۱۲. شرکت در دوره‌های آنلاین عکاسی

امروزه برای هرچیزی که فکرش را بکنید دوره‌های آنلاین وجود دارد و عکاسی نیز از این قاعده مستثنا نیست. در دوره‌های آنلاین عکاسی می‌توانید با سرعت دلخواه خودتان و در خانه عکاسی را یاد بگیرید. در بسیاری از دوره‌ها می‌توانید عکس‌هایتان را برای تحلیل و نقد آنها ارسال کنید. این می‌تواند یکی از باارزش‌ترین ابزارها برای بهبود عکاسی‌تان باشد.

۱۳. یادگیری ویرایش عکس

گرفتن عکس تنها نیمی از راه است؛ نیم دیگر ویرایش درست عکس است. نحوه ویرایش یک عکس می‌تواند احساس یا حالت آن را کاملا تغییر دهد. سبک‌های ویرایش عکس فراوانی وجود دارد. شما فقط باید سبک خودتان را پیدا کنید. ویرایش عکس نیز یک هنر است و می‌تواند به شما کمک کند تا بعضی از سبک‌های شناخته‌شده را یاد بگیرید.  

۱۴. پشتیبان‌گیری و دسته‌بندی عکس‌ها

پس از ایجاد سبک خود، یادگیری فتوشاپ و گرفتن تعداد زیادی عکس، مرتب‌کردن عکس‌ها و پشتیبان‌گیری از آنها را فراموش نکنید. یکی از روش‌های مرتب‌کردن عکس‌ها استفاده از کلمات کلیدی و جداسازی آنها به شیوه‌ای است که برایتان مفید باشد (مثلا بر اساس تاریخ). نرم‌افزارهایی مانند لایت‌روم (Lightroom) با استفاده از هوش مصنوعی عکس‌ها را بر اساس چهره‌ها و مکان‌ها دسته‌بندی می‌کنند.

سپس باید به فکر تهیه نسخه پشتیبان از عکس‌هایتان باشید. می‌توانید از پشتیبان‌گیری فیزیکی و ابری استفاده کنید. نسخه‌های پشتیبان فیزیکی خود را در مکان‌های مختلفی قرار دهید تا از عکس‌هایتان در برابر سرقت، آتش‌سوزی و بلایای طبیعی محافظت کنید.

لوازم مورد نیاز برای شروع عکاسی

پیش از اقدام برای خرید تجهیزات پیشرفته‌تر و گران‌تر بهتر است که با تجهیزات ابتدایی و پایه‌ای شروع کنید. برای شروع عکاسی تنها چیزی که نیاز دارید یک دوربین با یک یا دو لنز کیت (kit lens) و لوازم جانبی مانند باتری، کارت حافظه و سه‌پایه است. با گسترش علایقتان می‌توانید سراغ لنزهای پرایم، زاویه‌باز یا ماکرو بروید تا بتوانید بر موضوعات جدیدی تسلط پیدا کنید. با پیشرفت مهارت‌هایتان دوربینی بخرید که فضایی برای پیشرفت داشته باشد. دوربین‌هایی با لنز قابل‌تعویض، مانند دوربین‌های بدون آینه یا دوربین‌های DSLR، گزینه‌ای عالی برای مراحل بعدی هستند.   

یافتن بهترین دوربین

چیزی به نام بهترین دوربین وجود ندارد، چون همه ما از دوربین خود انتظارات مختلفی داریم. یافتن بهترین دوربین یعنی یافتن دوربینی که به شما کمک می‌کند به اهداف خود در عکاسی برسید. شاید بخواهید برخی از اصول اولیه دوربین را بیاموزید و در عکاسی هنری کاوش کنید یا به‌دنبال دوربینی برای نوع خاصی از عکاسی باشید. خوشبختانه برای همه، از عکاسان پرتره گرفته تا ولاگرها، انواع مختلفی از دوربین‌های عکاسی وجود دارد.

تفاوت دوربین‌های DSLR و بدون آینه (Mirrorless)

دو نوع اصلی دوربین عکاسی عبارت‌اند از مدل‌های DSLR سنتی‌تر و دوربین‌های بدون آینه جدیدتر. در دوربین‌های DSLR از سیستم شاتر و آینه دوربین‌های آنالوگ استفاده می‌شود. ولی در دوربین‌های بدون آینه دیگر از این سیستم‌ها خبری نیست و به همین دلیل به آنها بدون آینه می‌گویند. هر دو نوع دوربین سیستم لنز قابل‌تعویض دارند. بنابراین می‌توانید لنز دوربین را بردارید و با لنز دیگری جایگزین کنید. هنوز هم بسیاری از عکاسان، از عکاسان آماتور گرفته تا حرفه‌ای، از دوربین‌های DSLR استفاده می‌کنند. تردیدی وجود ندارد که دوربین‌های DSLR از رده خارج خواهند شد، ولی هنوز هم مورد علاقه بسیاری از عکاسان هستند. به‌علاوه این دوربین‌ها گزینه خوبی برای شروع عکاسی هستند.

دوربین‌های بدون آینه بدون داشتن شاتر و آینه ویژگی‌های مثبت جدیدی دارند. آنها کوچک‌تر و سبک‌تر از دوربین‌های  DSLR هستند و حالت عکاسی پشت‌سرهم (burst mode) سریع‌تری دارند. همچنین ویژگی‌های فیلمبرداری بهتری دارند که آنها را به دوربین‌های چندرسانه‌ای برتر تبدیل می‌کند.

سایر انواع دوربین

اگر به دوربین‌های DSLR یا بدون آینه علاقه‌ای ندارید می‌توانید از میان انواع دیگر دوربین‌ها یکی را انتخاب کنید. یکی از آنها دوربین‌های کامپکت هستند. حتی دوربین کامپکت فول‌فریم نیز وجود دارد. دوربین‌های کامپکت دوربین‌های کوچکی هستند و استفاده از آنها آسان است: فقط باید دوربین را در دست نگه دارید و دکمه شاتر را فشار دهید. این دوربین‌ها لنزهای ثابتی دارند که گاهی قابلیت زوم دارد. این‌ها از دوربین‌های مورد علاقه عکاسان خیابانی‌اند. دوربین‌های کامپکت برای عکاسی‌های معمولی و عکاسی در تعطیلات و رویدادهای خانوادگی مناسب‌اند.  

نوع دیگر، دوربین‌های میکرو چهارسوم (Micro Four Thirds) هستند. این دوربین‌ها نیز لنزهای قابل‌تعویض دارند، ولی از دوربین‌های APS-C و فول‌فریم کوچک‌ترند. دوربین‌های میکرو چهارسوم دوربین‌های هیبریدی بسیار خوبی‌اند که از ویژگی‌ها و قابلیت‌های فوق‌العاده‌ای برای عکاسی و فیلمبرداری برخوردارند.

سنسور دوربین‌های مدیوم فرمت (Medium format) حتی از دوربین‌های فول‌فریم نیز بزرگ‌تر است. دوربین‌های مدیوم فرمت دوربین‌هایی تخصصی با قیمت‌هایی تخصصی هستند. آنها مانند دوربین‌های بدون آینه مدرن فهرست کاملی از ویژگی‌ها را ندارند، ولی در کیفیت تصویر نمی‌توانید آنها را شکست دهید. 

اندازه سنسور دوربین

دوربین‌های DSLR و بدون آینه از نظر اندازه سنسور در دو دسته قرار می‌گیرند: دوربین‌هایی با اندازه سنسور APS-C که به آن سنسور کراپ (crop sensor) نیز می‌گویند و دوربین‌هایی با سنسور فول‌فریم. سنسورهای APS-C از سنسورهای فول‌فریم کوچک‌ترند. یعنی بدنه دوربین‌های دارای سنسور APS-C نسبت به مدل‌های فول‌فریم فشرده‌تر و سبک‌تر است.

سنسورهای کراپ از نظر رزولوشن و وضوح، قدرت RAW را ندارند و بیشتر در دوربین‌های مبتدی موجود در بازار وجود دارند. دوربین‌های فول‌فریم درکل بزرگ‌تر، قدرتمندتر و گران‌ترند. اندازه سنسور بزرگ‌تر به شما امکان می‌دهد که تعداد مگاپیکسل بیشتری داشته باشید و وضوح تصاویر را افزایش دهید. همچنین دامنه دینامیکی بهتری خواهید داشت.

دوربین‌های فول‌فریم در بازار دوربین‌های حرفه‌ای تسلط دارند و بعضی از مشخصات آنها باورنکردنی است. ولی فناوری چشمگیر آنها قیمت بالایی نیز دارد. اگر عکاس مبتدی هستید پرداخت این قیمت بالا توجیهی ندارد. ولی برای بسیاری از عکاسان حرفه‌ای خرید این دوربین‌ها سرمایه‌گذاری با بازدهی بالاست.

آشنایی با بعضی از اصطلاحات و روش های عکاسی

نوردهی (Exposure) در عکاسی 

نوردهی مناسب برای ثبت عکسی عالی ضروری است. یادگیری نحوه عملکرد نوردهی موجب می‌شود که عکس‌های بهتری بگیرید. سرعت شاتر، دیافراگم و ایزو (مثلث نوردهی) عناصری هستند که برای نوردهی با هم ترکیب می‌شوند. آنها با هم مقدار نور گرفته‌شده از صحنه را کنترل می‌کنند. تغییر هریک از تنظیمات، مستلزم تغییر سایر تنظیمات است.  

البته این عناصر فقط نوردهی را تحت‌تأثیر قرار نمی‌دهند و موجب تغییر در عمق میدان (depth of field)، تاری حرکت (motion blur) و نویز دیجیتال (digital noise) نیز می‌شوند. وقتی متوجه شدید که هرکدام چطور کار می‌کنند، می‌توانید وارد تنظیمات دستی شوید.

دیافراگم

دیافراگم سوراخی در داخل عدسی است که نور از آن عبور می‌کند. دیافراگم شبیه مردمک چشم است. هرچه دیافراگم بازتر باشد، نور بیشتری وارد دوربین می‌شود و بالعکس. با بازشدن دیافراگم عدد f (f-number) کمتر می‌شود و نور بیشتری وارد دوربین می‌شود. این برای نور کم عالی است، ولی عمق میدان را بسیار کم می‌کند و برای عکاسی منظره ایدئال نیست.

سرعت شاتر

نور پس از عبور از دیافراگم لنز به شاتر می‌رسد. حالا باید تصمیم بگیرید که می‌خواهید چقدر نور وارد دوربین شود. معمولا با کسر بسیار کوچکی از ثانیه (مثلا ۱٫۲۵۰ ثانیه) می‌توانید از تاری حرکت جلوگیری کنید. سرعت‌های شاتر متفاوت برای شرایط مختلف مناسب‌اند.

سرعت شاتر می‌تواند از خیلی سریع (۱٫۴۰۰۰ ثانیه) برای عکاسی ورزشی تا بسیار آهسته (۳۰ ثانیه) برای عکاسی در شب متغیر باشد. همه‌چیز به این بستگی دارد که از چه چیزی عکس می‌گیرید و چقدر نور وجود دارد. بنابراین دانستن نحوه کارکردن سرعت شاتر از نکات مهم در اصول اولیه عکاسی است.

ایزو (ISO)

وقتی نور از دیافراگم عبور کرد و با سرعت شاتر فیلتر شد به سنسور دوربین می‌رسد. این جایی است که تصمیم می‌گیریم چطور ایزو را تنظیم کنیم. با بالابردن عدد ISO روشنایی افزایش می‌یابد، ولی کیفیت تصویر کم می‌شود و نویز دیجیتال یا گرین (grain) بیشتری خواهیم داشت. بنابراین باید اولویت خود را (نوردهی یا مقدار گرین) مشخص کنید. برای نمونه، اگر بخواهیم از تاری حرکت در عکس جلوگیری کنیم، کیفیت تصویر کاهش می‌یابد. پس از گرفتن عکس هیچ راهی برای رفع آن وجود ندارد، یا دست‌کم هنوز وجود ندارد.

قانون یک‌سوم (Rule of Thirds)

این معمولا اولین قانون ترکیب‌بندی است که هر عکاس مبتدی با آن مواجه می‌شود. زیرا قانونی ساده و بسیار مؤثر است. در این قانون قاب دوربین را به شبکه‌ای سه‌در‌سه تقسیم می‌کنید. با قراردادن سوژه‌های اصلی روی خطوط، ترکیب‌بندی تصویر بهتر عمل می‌کند.

وزن بصری (Visual Weight)

وزن بصری مربوط به چیزی است که وقتی به عکس نگاه می‌کنیم جذب آن می‌شویم. وقتی وزن بصری را درک کنید متوجه می‌شوید که مردم چگونه به عکس‌ها نگاه می‌کنند. شما یاد می‌گیرید که بعضی از عناصر را در قاب قرار دهید تا توجه بیننده را به جایی که می‌خواهید هدایت کنید. وزن بصری بیش از اینکه یک ابزار یا قانون باشد، به ادراک و فهم مربوط می‌شود.

خطوط چشم (Eye Lines)

اگر از افراد عکس می‌گیرید باید به خطوط چشم توجه داشته باشید. درک اینکه چطور خطوط چشم بر نحوه مشاهده عکس اثر می‌گذارد، مهم است. خطوط چشم جهتی است که چشم سوژه به آن توجه دارد. فضای خالی در مقابل صورت سوژه عکس لیدروم (lead room) نام دارد. خطوط چشم خطوطی فیزیکی نیستند، ولی می‌توان از آنها برای جلب توجه بیننده به بخش‌هایی از عکس استفاده کرد. این خطوط حتی می‌توانند درمورد آنچه در کادر نیست حس رمزوراز یا کنجکاوی ایجاد کنند. 

راه‌اندازی کسب و کار عکاسی

راه‌های فراوانی برای گذران زندگی با عکاسی وجود دارد. مثلا می‌توانید عکس‌هایتان را به سایت‌های عکاسی استوک بفروشید یا بلاگ یا کانال یوتیوب عکاسی راه‌اندازی کنید. همچنین می‌توانید عکس‌هایتان را به مجلات یا روزنامه‌ها بفروشید یا به‌صورت آزاد برای آنها کار کنید. این‌ها تنها چند مورد از راه‌های کسب درآمد از عکاسی هستند که برخی دشوارتر و بعضی ساده‌ترند.

سخن پایانی

عکاسی از هنرهای محبوب است. چه بخواهید از آن به‌عنوان راهی برای بیان احساسات خود استفاده کنید و چه ابرازی برای ثبت خاطرات یا فرار از هیاهو و شلوغی زندگی روزمره، برداشتن دوربین و تمرین‌کردن تنها راه شروع عکاسی است. روی هدف نهایی عکاسی تمرکز نکنید، بلکه روی لذتِ دردست‌گرفتن دوربین و یافتن زیبایی و جذابیت در دنیای اطرافتان متمرکز شوید.

 منابع: adorama – expertphotography