فاصله کانونی در عکاسی: لنزها را بیشتر بشناسید.

بعضی از لنزها فاصله‌های دور را با جزئیات بالا ثبت می‌کنند، در مقابل برخی دیگر از لنزها با کلوزآپ‌هایی با کیفیت خیره‌کننده از حشرات و موجودات کوچک، شما را غافلگیر می‌کنند. یک سری از لنزها، پرسپکتیو مناسب‌تری به شما می‌دهند ،ولی تعدادی دیگر میدان دید گسترده‌تری دارند؛ شاید یکی از مهم‌ترین دلیل این تنوع در کارایی لنزها، مفهوم «فاصله کانونی» باشد.

فاصله کانونی چیست؟

فاصله کانونی به فاصله‌ی میان نقطه‌ی همگرایی لنز شما و سنسور یا فیلمی است که تصویر روی آن ضبط می‌شود. فاصله کانونی دوربین آنالوگ یا دیجیتالی شما تعیین می‌کند که دوربین توانایی ثبت چه میزانی از صحنه را دارد. هر چقدر فاصله کانونی کمتر باشد، زاویه دید دوربین شما بیشتر می‌شود و قابلیت این را دارد که صحنه بزرگ‌تری را ثبت کند. در مقابل، هر چقدر فاصله کانونی بیشتر باشد، زاویه دید کمتر خواهد بود و دوربین توانایی ثبت میزان کمتری از صحنه را دارد.

فاصله کانونی چگونه روی تصویر اثر می‌گذارد؟

فاصله کانونی به روش‌های مختلفی روی کیفیت و ظاهر عکس اثر می‌گذارد:

میدان دید: فاصله کانونی تعیین می‌کند که چه اندازه‌ای از صحنه روی عکس ثبت می‌شود و همان‌طور که پیش از آن اشاره‌ای به آن کردیم، هر چقدر فاصله کانونی کمتر باشد، دوربین زاویه دید angle of view)) بیشتری خواهد داشت و میدان دید بیشتری هم به شما می‌دهد، در مقابل، لنزهایی که فاصله کانونی زیادی دارند، میدان دید کمتری به شما می‌دهند.

عمق میدان: لنزهایی که فاصله کانونی زیادی دارند، عمق میدان کمی دارند؛ به این معنا که در آن اشیا کوچک (حتی آنهایی که دورترند) نیز فوکوس هستند اما لنزهایی که فاصله کانونی کمی دارند، دارای عمق میدان بیشتری هستند که به آنها این امکان را می‌دهد که اجسام بیشتری را در تصویر خود بگنجاند.

پرسپکتیو: فاصله کانونی می‌تواند پرسپکتیو و مقیاس تصاویر شما را تغییر دهد. لنزی که فاصله کانونی کمی دارد، پرسپکتیو را «گسترش» می‌دهد و در این حالت به نظر می‌رسد که فاصله‌ی بیشتری بین عناصر داخل تصویر شما وجود دارد. این در حالی است که لنزهایی که فاصله کانونی زیادی دارند و در واقع «تله فوتو» هستند، عناصر را داخل قاب می‌گنجاند و در حقیقت پرسپکتیو را فشرده می‌کنند.

لرزش تصویر: لرزش تصویر در واقع همان تاری و کاهش کیفیت تصویر است که بر اثر لرزش دست هنگام فشردن دکمه‌ی شاتر ایجاد می‌شود. هنگامی که از یک لنز با فاصله کانونی زیاد و پرسپکتیو بسته استفاده می‌کنیم، دوربین و لنز شما به کوچک‌ترین حرکتی حساس می‌شوند. برای اینکه از لرزش تصویر جلوگیری‌کنید، می‌توانید از سه پایه مخصوص دوربین عکاسی استفاده کنید.

لنز زوم یا پرایم

برخی از لنزها فاصله کانونی متغیر دارند ( مثلا ۱۸-۵۵ میلی‌متر یا ۷۰-۲۰۰ میلی‌متر) که به آنها لنز زوم می‌گویند و برخی دیگر فاصله کانونی ثابت دارند (مثلا ۵۰ میلی‌متر یا ۱۰۰ میلی‌متر) و به آنها لنز پرایم گفته می‌شود. اینکه بین لنز زوم و پرایم کدام را باید انتخاب کنید بستگی به نوع عکاسی و سوژه‎ی شما دارد که در ادامه‌ی این مقاله به این مسئله نیز بیشتر می پردازیم.

ضریب برش (Crop Factor) دوربین چیست و چگونه روی فاصله کانونی اثر می‌گذارد؟

ضریب برش اصطلاحی در عکاسی است که نسبت سایز سنسور دوربین را به کادر استاندارد دوربین ۳۵ میلی متری نشان می‌دهد. ضریب برش دارای اهمیت زیادی در عکاسی است و نشان می‌دهد که وقتی شما عکس می‌گیرید چه میزان از عکس شما بریده می‌شود.  ضریب برش سنسورهای فول فریم برابر با ۱ است که به این معناست که اندازه این سنسورها برابر با کادر دوربین استاندارد ۳۵ میلی‌متری است، اما در سنسورهای کراپ این نرخ بالاتر است که یعنی این سنسورها کوچک‌تر هستند و میزان کمتری از صحنه را ثبت می‌کنند. برخی از برندهای دوربین مانند نیکون و کنون، دوربین‌های DSLR با سنسورهایی کوچک‌تر از ۳۵ میلی‌متر تولید می‌کنند؛ مثلا، دوربین های DX نیکون ضریب برش ۱.۵ دارند که به این معناست که این سنسورها تنها برابر با ۷۵% سایز کادر استاندارد دوربین ۳۵ میلی‌متری هستند. ضریب برش روی فاصله کانونی شما نیز اثر می‌گذارد؛ چرا که یک سنسور کراپ میزان کمتری از صحنه را نسبت به سنسور فول‌فریم ثبت می کند و در این نوع سنسورها به نظر می رسد که تصویر بیشتر زوم شده است. دوربین‌هایی که ضریب برش بالاتری دارند، میدان دید کمتری دارند و به نظر می‌رسد که فاصله کانونی بیشتری دارند، حتی اگر در حال استفاده از لنزی با فاصله کانونی مناسب سوژه‌ی خود هستید. پس هنگام انتخاب دوربین و تجهیزاتتان به ضریب برش دوربین نیز توجه داشته باشید.

 مقایسه لنزهای مختلف براساس فاصله کانونی 

لنز استاندارد

لنزهای استاندارد بین ۵۰-۶۰ میلی‌متر هستند و بسیار معروفند؛ چرا که زاویه دید نزدیکی به چشم انسان دارند. این لنزها انحراف لنز کمی دارند و دارای دریچه دیافراگم بازی هستند که باعث می شود میزان زیادی نور به سنسورها برسد و عملکرد قابل توجهی در شرایط نوری کم داشته باشند. دیافراگم باز همچنین کمی پس زمینه را از فوکوس خارج می‌کند و باعث می‌شود که توجه بیشتری جلب سوژه اصلی شود.

لنز واید انگل (wide-angle)

لنزهای واید انگل فاصله کانونی ۳۵ میلی‌متر یا کمتر دارند که باعث می‌شود میدان دید زیادی داشته باشند و در عکاسی هر چقدر میدان دید شما بیشتر باشد به این معناست که میزان بزرگ‌تری از صحنه را می‌توانید ثبت کنید و به همین خاطر لنزهای واید انگل برای عکاسی از منظره و لنداسکیپ، دیزاین‌های داخلی ساختمان‌ها و یا عکس‌های گروهی بسیار مناسب است. لنزهای واید انگلی که فاصله کانونی کمتر از ۲۴ میلی‌متر دارند، اولترا واید انگل (ultra wide-angle) محسوب می‌شوند.برای یادگیری بیشتر میتوانید به دوره آموزش ترکیب بندی در عکاسی آموزال مراجعه کنید و مهارت خود را در این نوع عکاسی بالا ببریسد

لنز تله فوتو

 لنزهای تله فوتو بین ۷۰ تا ۲۰۰میلی‌متر لنزهای بسیار مشهوری برای عکاسی پرتره، محصول و همچنین عکاسی از طبیعت و حیات وحش هستند. این لنزها به عکاس این امکان را می‌دهند که کلوزآپ‌های باکیفیت از فواصل دور از سوژه‌ی خود بگیرد.

لنز سوپر تله فوتو

 این لنزها فاصله کانونی ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌متر دارند و برای عکاسی حیات وحش و عکاسی ورزشی که شاید عکاس امکان نزدیک شدن به سوژه را نداشته باشد، بسیار گزینه‌‌ی مناسبی هستند.

لنز ماکرو

 لنز ماکرو اصلی‌ترین ابزار عکاسی کلوزآپ است. این نوع لنز، عکاس را قادر می‌سازد که به سوژه بسیار نزدیک شود و کلوزآپ‌های باکیفیت و بزرگ از سوژه‌های بسیار ریز و کوچک ثبت کنند. لنزهای ماکرو معمولا فاصله کانونی بین ۶۰ تا ۲۰۰ میلی‌متر دارند اما بهترین فاصله کانونی برای این لنز آن است که به شما اجازه می‌دهد که کمی فاصله بین خودتان و سوژه بگذارید و مجبور نباشید که به میزان زیادی به سوژه نزدیک شوید. شما می‌توانید از اشیای ثابت مثل سنگ، صدف و گیاهان، بسیار راحت‌تر با فاصله کانونی کم عکاسی کنید، در حالی که عکاسی کردن از اشیای متحرک یا موجودات زنده، با لنزی که فاصله کانونی زیادی دارد راحت‌تر است.

چه نوع لنزی با چه فاصله کانونی برای من مناسب است؟

بهترین لنز دوربین برای تازه‌کارها: یک لنز پرایم ۵۰ میلی‌متری با فاصله‌ی نسبتا زیادی از بقیه لنزها، بهترین لنز برای افرادی است که تازه شروع به عکاسی کرده‌اند. این لنز به شما میدان دید و عمق میدان مناسبی می‌دهد و شبیه به تصویری است که ما با چشمان خود می‌بینیم.

بهترین لنز برای عکاسی سفر

  داستان عکاسی سفر با سایر انواع عکاسی کمی متفاوت است؛ چرا که برای عکاسی سفر شما به دوربینی نیاز دارید که هم سبک باشد و هم قابلیت ثبت جزئیات را با بالاترین کیفیت را داشته باشد. یک لنز زوم استاندارد به شما این امکان را می‌دهد که فاصله کانونی دوربین را متناسب با سوژه‌ای که قصد ثبت آن را دارید تنطیم کنید و به همین سبب به شما انعطاف و آزادی عمل بیشتری می‌دهد.

بهترین لنز برای عکاسی ورزشی

لنزهای تله فوتو فاصله کانونی بیشتری نسبت به لنزهای زوم عادی دارند و به شما این امکان را می دهند که صحنه های ورزشی را از فاصله دور و باکیفیت بالا ثبت کنید.

بهترین لنز برای عکاسی لنداسکیپ

برای عکاسی لنداسکیپ بهتر است دو نوع لنز داشته باشید: یک لنز واید انگل یا اولترا واید انگل (ultra wide-angle) و یک لنز استاندارد. با استفاده از لنز واید-انگل می‌توانید کل منظره را ثبت کنید و با لنز استاندارد هم قادرید از جزئیات در اندازه‌ی واقعی آنها عکاسی کنید.

بهترین لنز برای عکاسی پرتره

لنزهای ثابت یا همان پرایم با فاصله کانونی ۳۵ تا ۷۰ میلی‌متر، برای عکاسی پرتره عالی هستند. از آنجایی که این لنزها ثابت هستند و قابلیت زوم ندارند، تصاویر شما کاملا واضح و باکیفیت از آب در می‌آیند.

بهترین لنز برای عکاسی ماکرو

 یک لنز تله فوتو با فاصله کانونی حداقل ۲۰۰ میلی‌متر برای عکاسی ماکرو مناسب است. فاصله کانونی این لنز قدرتمند به شما این امکان را می‌دهد که جزئیات ظریف را از دور ثبت کنید.

بهترین لنز برای عکاسی معماری

 لنزهای استاندارد واید-انگل این قابلیت را دارند که ساختمان ها و مناظر شهری را برای شما با کیفیت بالا ثبت کنند.

بهترین لنز برای عکاسی خیابانی

 همانند عکاسی پرتره، عکاسی خیابانی نیز نیاز به تصاویر واضح و باکیفیت دارد که لنزهای ثابت می‌توانند آنها را به راحتی برای شما تولید کنند. اما با این حال، اگر دوست دارید که به شیوه‌ی خلاقانه‌تری با سوژه‌های خیابانی سر وکله بزنید، می‌توانید سراغ یک لنز زوم استاندارد بروید و عکاسی خیابانی با فواصل کانونی متفاوت را امتحان کنید که اندازه‌ی سوژه‌ی شما نسبت به پس زمینه را دستخوش تغییرات جالبی می‌کند.

بهترین لنز برای عکاسی حیات وحش

لنزهای زوم تله فوتو در عکاسی حیات وحش بسیار کاربردی هستند، خصوصا در شرایطی که نزدیک شدن شما به سوژه می‌تواند کمی خطرناک باشد یا به طور کلی نمی‌خواهید به سوژه نزدیک شوید و او را بترسانید. عکاسی حیات وحش غیرقابل پیش بینی است و یک لنز تله فوتو با فاصله کانونی زیاد به شما این اجازه را می‌دهد که با حفظ فاصله از سوژه، عکس‌های باکیفیت ثبت کنید.

جمع‌بندی

فاصله کانونی یکی از پایه‌ای‌ترین مفاهیم عکاسی است که فهمیدن آن نه تنها به شما درک بهتری از تفاوت میان لنزهای مختلف می‌دهد و باعث می‌شود هنگام انتخاب و خرید آنها تصمیم آگاهانه‌تری بگیرید، بلکه به شما کمک می‌کند که کارکرد دوربین را بهتر بشناسید و روی خروجی تصاویرتان کنترل بیشتری داشته باشید.