معرفی نرم افزار اسکچاپ و کاربرد آن در معماری

نرم افزار اسکچاپ به دلیل سادگی، حجم پایین و داشتن مجموعه کاملی از مدل‌های سه‌بعدی و پلاگین‌های کاربردی در میان معماران و مهندسین پرطرفدار شده است و به‌عنوان یکی از پرکاربردترین نرم‌افزارهای معماری شناخته می‌شود. در حال حاضر بیش از ۳۸ میلیون نفر در سراسر جهان از اسکچاپ برای مدل‌سازی سه‌بعدی طرح‌های خود استفاده می‌کنند.

شرکت Last Software اسکچاپ را در سال ۱۹۹۹ تولید کرد و آن را در سال ۲۰۰۶ به شرکت گوگل فروخت. شرکت گوگل در سال ۲۰۱۲ اسکچاپ را به شرکت Trimble فروخت و از آن به بعد نام گوگل از ابتدای «گوگل اسکچاپ» برداشته شد.

این شرکت برنامه‌های بسیاری برای اسکچاپ داشت که یکی از آنها تاسیس سایت جدیدی برای دانلود مدل‌های سه‌بعدی و افزونه‌ها بود. هر ساله و معمولا در فصل تابستان، نسخه جدیدی از نرم‌افزار SketchUp به بازار عرضه می‌شود.

در این مطلب سری به ویژگی‌های نرم افزار اسکچاپ و کاربردهای آن در معماری و دیگر رشته‌های هنری و مهندسی می‌زنیم و نکاتی را برای آموزش اسکچاپ و استفاده هر چه بهتر از آن با شما در میان می‌گذاریم.

مزایای نرم افزار SketchUp

اسکچاپ نرم‌افزار محبوبی در میان طراحان است. طراحان معماری، دکوراسیون داخلی، کابینت آشپزخانه و دیگر طرحان و مهندسان از اسکچاپ برای مراحل مختلف طراحی استفاده می‌کنند.

• اسکچ آپ نرم‌افزاری منعطف است که می‌توان با آن از مدل‌سازی حجمی اولیه تا ترسیم نقشه‌‌های دقیق را به خوبی انجام داد.
• مهم‌ترین ویژگی اسکچاپ، حجم دادن به روش Push and Pull است که امکان سه‌بعدی‌سازی هر سطح صافی را فراهم می‌کند.
• ترسیم خطوط در اسکچاپ دارای ظاهری همچون اسکیس زدن با مداد بر روی کاغذ است که حس مثبتی می‌دهد و ظاهر اسکچاپ را از دیگر نرم افزارهای سه‌بعدی‌ساز متمایز می‌کند.
• انبار مدل‌های سه‌‌بعدی (۳D Warehouse) یک کتابخانه بزرگ است که در میان سایت‌های مدل آماده بی‌نظیر است؛ تمام مدل‌های این سایت رایگان هستند و توسط کاربران اسکچاپ به اشتراک گذاشته می‌شوند.
• فایل اسکچاپ به صورت اتوماتیک هر ۵ دقیقه یک بار ذخیره‌سازی می‌شود.

ابزار LayOut؛ آوردن مزایای نقشه‌کشی BIM به اسکچاپ

ابزار LayOut برای نقشه‌کشی دوبعدی، شیت‌بندی و پرینت نقشه‌ها به مقیاس مدنظر شما به اسکچاپ اضافه شده است. در این ابزار امکان اندازه‌گذاری، برچسب‌گذاری و نوشتن متن وجود دارد و می‌توان از آن خروجی باکیفیت به فرمت PDF گرفت.

شاخصه اصلی ابزار LayOut آپدیت همزمان نقشه‌ها با تغییر دادن مدل سه‌بعدی است؛ همان امکانی که در نرم‌افزارهای دارای سیستم BIM مانند نرم‌افزار رویت و آرشیکد وجود دارد.

ابزار Style Builder برای اضافه کردن استایل شخصی به اسکچاپ

با ابزار Style Builder می‌توان انواع قلم و انواع ضخامت را برای خطوط طرح انتخاب کرد. با استفاده از امکانات این ابزار می‌توانید پرزانته متفاوتی به طرح خود بدهید.

معایب نرم افزار SketchUp

• مدلسازی فرم‌های منحنی و پیچیده با اسکچاپ مشکل است و نیاز به تسلط بر پلاگین های مدلسازی پیشرفته دارد.
• برای مدل‌سازی‌های سنگین و حجیم مناسب نیست و بهتر است برای پروژه‌های کوچک‌تر استفاده شود.
• ویرایش ابعاد مدل سه‌بعدی مشکل است و طراحی پارامتریک تنها در پلاگین‌های خاص در دسترس است.
• با وجود داشتن ابزار LayOut برای نقشه‌کشی فاز یک و دوی معماری در اسکچاپ، همچنان تهیه نقشه‌های پروژه در نرم‌افزار اتوکد، کارآمدتر است.
• استفاده از پلاگین‌ های اسکچاپ در عین داشتن جذابیت و قابلیت‌های مختلف، می‌تواند گیج‌کننده باشد.

کاربردهای مختلف نرم افزار اسکچاپ

اسکچاپ در صنایع مختلف کاربرد دارد؛ از جمله معماری، ساخت‌و‌ساز و مهندسی ساختمان، طراحی دکوراسیون داخلی منازل و فضاهای تجاری، طراحی شهری، طراحی کابینت و چاپ سه‌بعدی.

کاربردهای نرم افزار اسکچاپ در معماری

• مدلسازی سه‌بعدی سریع و دقیق
• نقشه‌کشی دقیق و ارائه حرفه‌ای مدارک پروژه
• متریال‌دهی واقع‌گرایانه
• رندر گرفتن در اسکچاپ با کیفیت بسیار عالی در پلاگین‌هایی مانند VRay
• رندرگیری همزمان در پلاگین‌هایی مانند Enscape
• مدلسازی سریع و کاربردی مبلمان و لوازم خانه
• بررسی طرح و یافتن اشکالات
• استفاده از ابزارهای نمایش واقع‌گرایانه مانند واقعیت مجازی و واقعیت افزوده
• تهیه جداول جزئیات و متره
• داشتن گنجینه‌ای از مدل‌های سه‌بعدی و افزونه‌ها
• نورپردازی در اسکچاپ
• طراحی داخلی با اسکچاپ
• طراحی نما در اسکچاپ
• طراحی پارامتریک با پلاگین Viz Pro

• 

• 

• 

طراحی کابینت با اسکچاپ

• مدلسازی انواع مدل‌های سه‌بعدی با سرعت و دقت بالا
• تهیه نقشه‌های شاپ برای ساخت کارگاهی
• اندازه‌گذاری دقیق قطعات
• تخمین هزینه‌ها
• متریال‌دهی و رندرگیری باکیفیت
• استفاده از مدل‌های سه‌بعدی آماده و تبدیل آنها به نقشه‌های دوبعدی

• 

نرم افزار اسکچاپ در بازار کار معماری ایران و جهان

نرم افزار اسکچاپ در بازار کار معماری ایران و جهان نرم‌افزاری شناخته‌شده است. استفاده از اسکچاپ در طراحی سه‌بعدی و نقشه‌کشی پروژه‌های کوچک‌مقیاس مانند طراحی داخلی، کابینت‌سازی، غرفه‌سازی و طراحی ویلا و آپارتمان‌های کوتاه‌مرتبه بسیار مرسوم است.

بسیاری از دفاتر کوچک معماری و معماران فریلنسر در اروپا و امریکا از اسکچاپ برای انجام اکثر مراحل طراحی و ارائه طرح خود استفاده می‌کنند. در بسیاری از دفاتر بزرگ معماری ایران و جهان نیز از اسکچاپ برای ایده‌پردازی حجمی در مراحل اولیه طراحی استفاده می‌شود.

در بسیاری از موارد اسکچاپ در کنار نرم افزار اتوکد و فتوشاپ، مجموعه‌ای کامل را تشکیل می‌دهند و طراحی حجم اولیه، مدلسازی حرفه‌ای و رندر گرفتن در اسکچاپ انجام می‌شود و نقشه‌کشی دوبعدی در اتوکد و پست‌پروداکشن نهایی در نرم افزار فتوشاپ تکمیل می‌شود.

سیستم مطلوب برای نصب ورژن جدید اسکچاپ

حجم فایل نصبی نرم افزار اسکچاپ ۲۰۲۱ در ویندوز تنها ۱۰۸ مگابایت است و برای نصب و اجرا تنها نیاز به ۷۰۰ مگابایت فضای خالی در حافظه کامپیوتر شما دارد.

• CPU: 2.1 GHz
• RAM: 8GB
• GPU: 1GB

همینطور که می‌بینید سیستم مورد نیاز برای نصب و اجرای بهینه اسکچاپ چندان بالا نیست، هرچند اسکچاپ در سیستم‌های پایین‌تر هم قابل نصب است و با سرعت قابل قبولی کار می‌کند.

انواع نسخه‌های‌ نرم افزار اسکچاپ

هر ساله ورژن جدیدی از اسکچاپ به بازار عرضه می‌شود. ورژن ۲۰۰۸ اسکچاپ اولین ورژنی بود که شرکت گوگل از اسکچاپ ارائه داد و تبدیل به نرم‌افزاری پرطرفدار شد. ورژن ۲۰۱۳ اسکچاپ اولین ورژنی بود که شرکت Trimble به بازار عرضه کرد و امکانات خوبی را به اسکچاپ اضافه کرد.

اسکچاپ از ورژن ۲۰۱۴ به دنبال اضافه کردن امکانات مدلسازی اطلاعات ساختمان (Bim) در محیط خود بوده است و به همین دلیل خروجی با فرمت IFC را برای استفاده در نرم‌افزارهای BIM را به فرمت‌هایی که پشتیبانی می‌کند اضافه کرده است.

از سال ۲۰۱۳ به بعد سه نسخه از نرم افزار اسکچاپ به کاربران ارائه می‌شود که کامل‌ترین آنها SketchUp Pro است که بهترین امکانات را در اختیار شما می‌گذارد.

انواع نسخه‌های اسکچاپ را در ادامه بررسی می‌کنیم:

SketchUp Pro

در این نسخه تمامی قابلیت‌های مدلسازی و نقشه‌کشی در اسکچاپ قابل استفاده است است و مبلغ آن (در دیگر کشورها) ۶۹۵ دلار در سال است. داشتن فرمت‌های ورودی و خروجی مختلف، امکان نقشه‌کشی با LayOut

ترسیم نما، پلان و دیتیل‌های اجرایی در نرم افزار SketchUp با دقت یک‌هزارم اینچ ممکن است. ساخت انیمیشن با دادن مسیر حرکت (Walkthrough)، استفاده از ابزارهای Camera، ابزار احجام Solid و پشتیبانی از فایل‌های مختلف از جملع فرمت نرم‌افزارهای اتوکد و تری‌دی‌مکس از دیگر ویژگی‌های اسکچاپ پرو است.

SketchUp Make

نسخه‌ای رایگان از اسکچ اپ است که آخرین نسخه آن در سال ۲۰۱۷ به بازار عرضه شد و پس از آن دیگر به‌روزرسانی نشد، هرچند همچنان قابل استفاده است.

SketchUp Free

این نسخه در سال ۲۰۱۷ به عنوان اپلیکیشن تحت وب عرضه شد. این نسخه رایگان بسیاری از قابلیت‌های اسکچاپ پرو را ندارد ولی در سطح مدلسازی اولیه قابل قبول است و همینطور برای مشاهده و بررسی مدل‌ها از طریق وب کاربرد دارد.

این نسخه رایگان اسکچاپ از فرمت‌های ورودی SKP،  JPGو PNG و خروجی SKP،  STLو PNG پشتیبانی می کند و به علاوه ۱۰ گیگابایت فضای ذخیره‌سازی ابری برای به اشتراک‌‌گذاری پروژه‌ها با همکاران در اختیار شما قرار می‌دهد. 

اسکچاپ برای اندروید

نسخه موبایل اسکچاپ (SketchUp Mobile Viewer) ابزاری برای استفاده از بعضی امکانات اسکچاپ در گوشی‌های هوشمند است. این اپلیکیشن فایل اصلی اسکچاپ یعنی SKP را باز می‌کند و می‌توان هر مدل سه‌بعدی را دانلود کرده و به آن وارد کرد. امکان زوم، جابجایی و چرخش مدل در این اپلیکیشن وجود دارد. هر چند به دلیل امکانات محدود این نسخه، امتیاز آن از دید استفاده‌کنندگان متوسط به پایین ارزیابی شده است.

جدیدترین ورژن نرم افزار اسکچاپ ۲۰۲۱

آخرین ورژن اسکچاپ نسخه ۲۰۲۱ است که به بازار عرضه شده است. اسکچاپ ۲۰۲۱ ظاهر جدیدی به برند اسکچاپ داده است. لوگوی جدید آن به رنگ آبی و با طرحی سه‌بعدی خبر از شخصیت تازه این برند دارد.

از ویژگی‌های مهم آخرین ورژن اسکچاپ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

طراحی فاز صفر یا مطالعات اولیه پروژه (PreDesign)

ابزاری کاربردی برای تحلیل سایت و بررسی مشخصات اقلیمی قبل از شروع مدلسازی ساختمان است.

مدل‌های سه‌بعدی زنده (Live Components)

این نوع جدید از آبجکت‌های آماده اسکچاپ در ۳D Warehouse قابل دانلود هستند. در این مدل‌ها امکان تغییر پارامترها و تنظیم ابعاد و دیگر ویژگی‌های مدل وجود دارد. آبجکت‌های زنده شبیه به فمیلی‌های نرم‌افزار رویت هستند که پارامترهای آنها قابل تغییر است.

ساماندهی هر چه بهتر مدل‌ها

دو امکان جدید یعنی پوشه‌بندی برچسب‌ها (Tag Folders) و فیلتر کردن برچسب‌ها (Tag Filtering) در ورژن جدید اسکچاپ، مدیریت مدل‌های پرحجم و پیچیده را آسان‌تر می‌کند.

پوشه‌بندی تگ‌ها طبق طبقات ساختمان و یا بخش‌های مختلف آن، باعث نظم به مدل می‌شود. امکان فیلتر کردن تگ‌ها، جستجوی تگ‌ها و پوشه‌بندی آنها را راحت‌تر می‌کند.

SketchUp Labs، آزمایشگاهی برای امکانات جدید اسکچاپ

ویژگی بعدی ورژن جدید اسکچاپ SketchUp Labs است که برنامه‌ای جدید برای توسعه و عرضه امکانات جدید و بازخورد گرفتن است تا بتوان این امکانات را به نسخه اصلی اسکچاپ اضافه کرد.

آشنایی با محیط کاربری اسکچاپ

1. نوار عنوان: شامل نام فایل و گزینه هایی برای بستن و کوچک و بزرگ کردن ابعاد پنجره.
2. نوار منو: بسیاری از ابزارها برای ذخیره‌سازی، ویرایش، کنترل دید، دوربین و غیره در این نوار جا دارند.
3. نوار ابزار اصلی: ابزارهای ترسیمی اصلی در این نوار قرار دارند.
4. فضای ترسیمی: فضای مدلسازی سه‌بعدی
5. نوار وضعیت: راهنمایی برای استفاده از ابزارها ارائه می‌دهد.
6. باکس نمایش ابعاد و اندازه
7. پنل پیش‌فرض: مجموعه‌ای از زبانه‌های مختلف شامل متریال‌دهی، انتخاب استایل و غیره است.

محیط کاربری اسکچاپ LayOut

محیط کاربری ابزار LayOut تفاوت زیادی با محیط عادی اسکچاپ ندارد و تمامی امکانات نقشه‌کشی به خوبی در دسترس شماست.

رندر گرفتن در اسکچاپ

از بهترین موتورهای رندر برای اسکچاپ Thea render است. جدیدترین نسخه تیا رندر ورژن ۳ است که کیفیت و سرعت رندر خیره‌کننده‌ای دارد. دانلود نسخه‌های مختلف تیا رندر اسکچاپ به صورت کرک‌شده در سایت‌های ایرانی در دسترس است.

موتور رندر وی ‌ری بدون شک مشهورترین و قدرتمندترین موتور رندر در جهان است. نسخه ۴ وی‌ ری که به عنوان V-ray NEXT نامگذاری شده است، پیشرفت محسوسی از نسخه ۳ موتور رندر وی ری دارد. V-ray NEXT امکان رندر ریل‌تایم یا همزمان را فراهم کرده است و علاوه بر آن سرعتی سه برابری در رندرگیری نسبت به نسخه قبلی دارد.

پلاگین Enscape یکی از بهترین ابزارها برای رندر ریل‌تایم در اسکچاپ است که سرعت، کیفیت و تنظیمات مناسبی را در اختیار شما می‌گذارد. اضافه کردن نور و عناصر طبیعی به محیط در این پلاگین، کیفیت رندر اسکچاپ را بالا می‌برد.

افزونه جدید نرم‌افزار قدرتمند Lumion قابل نصب بر روی اسکچاپ است. استفاده از پلاگین Lumion در اسکچاپ به شما امکانات بسیاری می‌دهد. استفاده از بیش از ۱۲۰۰ متریال باکیفیت و بیش از ۵۶۰۰ آبجکت لومیون می‌توان رندرهای شما را بسیار غنی‌تر و زیباتر کند.

موتورهای رندر خوب بسیاری دیگری نیز برای رندر اسکچاپ در دسترس است که از بهترین‌هایشان می‌توان به IRender-IndigoRenderer-Maxwell-SUPodium و نرم‌افزار قدرتمند Unreal Engine اشاره کرد.

نکاتی برای حرفه‌ای شدن در اسکچاپ

برای حرفه‌ای شدن در اسکچاپ لازم است ریزه‌کاری‌های زیادی بلد باشید تا بتوانید از تمامی امکاناتی که اسکچاپ و پلاگین‌های آن در اختیار شما می‌گذارند درست استفاده کنید.

در ادامه ۷ نکته کاربردی برای مدلسازی هر چه بهتر در نرم افزار Sketchup را برای شما بیان می‌کنیم:

از مدل‌های آماده ۳D Warehouse بهتر استفاده کنید

 ابتدا مدل را بررسی کنید و برای کاهش دادن حجم فایل در هنگام وارد کردن آن به محیط اسکچاپ از گزینه Purge استفاده کنید.

از Component Group برای کنترل داشتن بر روی مدل‌های سه‌بعدی استفاده کنید

ساخت گروه از اجزای مدل باعث می‌شود حرکت دادن و ویرایش آن راحت‌تر شود و با استفاده از انتخاب گزینه «نمایش گروه» بقیه اجزای مدل را از دید پنهان کنید.

از لایه ها به تعداد لازم استفاده کنید

از قابلیت لایه‌بندی برای کنترل بهتر پنهان و یا دیده شدن اجزای مدل استفاده کنید. پنهان‌سازی بعضی از لایه‌ها به ویرایش راحت‌تر و سرعت بهتر کار با مدل کمک می‌کند. لایه‌ها را تا حد امکان کم نگه دارید تا کار با آنها راحت‌تر باشد.

برای دقت بیشتر در کپی کردن اجزای مدل سه‌بعدی از نقاط مرجع استفاده کنید

در منوی Measure می‌توانید نقاط رفرنس را به مدل خود اضافه کنید.

از کلیدهای میانبر استفاده کنید

شرتکات‌ها سرعت کار شما را بالا می‌برند و قابل شخصی‌سازی هستند.

از استایل‌های گرافیکی اسکچاپ به صورت بهینه استفاده کنید

توجه داشته باشید که فعال بودن حالت نمایش هندسه پنهان، نمایش سایه‌ها و نمایش بافت و متریال باعث کندتر شدن کار با مدل می‌شود. 

 از Scene Manager برای مدیریت و ذخیره‌سازی دیدها استفاده کنید

این گزینه از منوی ویندوز قابل دسترسی است و ابزاری کاربردی برای ذخیره ویوهای دوربین است و همیشه می‌توان به آن دیدهایی را حذف و اضافه کرد.

جمع بندی

نرم افزار اسکچاپ یک نرم‌افزار آسان و کاربردی برای مدلسازی سه‌بعدی است. اسکچاپ دارایی گنجینه‌ای بزرگ از مدل‌های آماده و پلاگین‌های رایگان است که به راحتی قابل دانلود و استفاده هستند. در اسکچاپ می‌توان بسیاری از پروژه‌ها را به سرانجام برسانید از طراحی مبلمان، ویدیو گیم و طراحی داخلی تا پرینت سه‌بعدی، کابینت سازی، غرفه‌سازی، طراحی شهری و معماری.

اسکچاپ به سادگی مشهور است و شروع مدلسازی با آن آسان است و شما در ابتدا به راحتی با محیط آن آشنا می‌شوید و می‌توانید فرم‌های اولیه بسازید؛ اما بدون داشتن آموزش مناسب در میانه راه مدلسازی حرفه‌ای معماری به مشکل می‌خورید و نمی‌توانید به خوبی از پس طراحی داخلی حرفه‌ای و یا طراحی جزئیات نمای ساختمان بربیایید.

شما برای مدلسازی فرم‌های پیچیده‌تر نیاز به استفاده از پلاگین‌های متنوعی خواهید داشت و یک راهنما می‌تواند بسیار به شما در این مسیر کمک کند. پیشنهاد ما به شما دوره آموزش اسکچاپ در آموزال است. این دوره جامع از آسان‌ترین مباحث شروع می‌شود و شما را تا تسلط لازم برای ارائه طرح‌های معماری با نرم افزار اسکچاپ می‌رساند.

پکیج ویژه دانشجویی آموزال نیز شامل نرم‌افزار‌های کاربردی برای دانشجویان معماری از جمله اسکچاپ و اتوکد است که با تخفیف ویژه به شما تقدیم می‌شود.