اگر قصد مهاجرت چه از طریق کاری و چه از طریق تحصیلات را دارید احتمالاً با کلماتی مانند انگیزه نامه (motivation letter) و SOP (Statement of Purpose) آشنا شده‌اید. حتی ممکن است برای اخذ ویزا مجبور به نوشتن SOP شده باشید. اما برای موفقیت صد در صدی باید با جزئیات چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP آشنا شوید تا بهترین نوشته ممکن را ارائه دهید.
SOP چیست؟
بیانیه هدف یا SOP می‌تواند بخش مهمی از انتخاب افراد در یک موقعیت شغلی یا تحصیلی باشد. SOP مخفف Statement of Purpose به معنای بیانیه هدف است. برای به دست آوردن یک موقعیت عالی در کشورهای دیگر باید از چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP باخبر باشید. در نتیجه آن را طوری بنویسید که بیشترین تأثیرگذاری را داشته باشد.
نوشتن انگیزه نامه فرمالیته نیست بلکه اهمیت زیادی دارد و توسط افراد مربوطه مثلاً اساتید گروه در دانشگاه‌ها یا منابع انسانی شرکت‌ها مطالعه می‌شود. SOP به نحوی شخصیت، اهداف و رویکرد شما را مشخص می‌کند؛ بنابراین باید به‌درستی نگارش شود تا مورد توجه قرار گیرد.
معمولاً انگیزه نامه‌ها شامل اطلاعات کلیدی درباره افراد هستند. اینکه یک فرد با چه انگیزه‌ای می‌خواهد یک دوره را طی کند و یا چه اهداف و آرزوهایی در سر دارد. همچنین بخشی از چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP به مهارت‌هایی که از قبل گذرانده‌اید برمی‌گردد.
اگر برای یک موقعیت شغلی بین‌المللی اقدام می‌کنید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله بایدها و نباید‌های مصاحبه کاری به انگلیسی را هم بخوانید.
اهمیت نگارش SOP در چیست؟
تقریباً برای گذراندن هر کاری و یا برای قبولی در اکثر دانشگاه‌ها در خارج از کشور به انگیزه نامه و یا SOP نیاز خواهید داشت. SOP عموماً به شکل یک مقاله نوشته می‌شود و به‌عنوان سندی از شما دریافت می‌شود که در آن توضیح می‌دهید چرا برای این رشته یا کار مناسب هستید. به جز این چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP نشانگر سطح مهارت زبان انگلیسی شما است و نشان می‌دهد آیا می‌توانید به‌خوبی افکار خود را در یک متن بیان کنید یا خیر.
در پروسه پذیرش مهارت‌های شما توسط مدارک عینی متفاوتی مانند سوابق تحصیلی، ریز نمرات و مدارک زبانتان نشان داده می‌شود. اما در هیچ کدام از این مدارک شما فرصتی برای بروز شخصیت و بیان اهدافتان ندارید. نگارش SOP و انگیزه نامه تنها فرصت شما برای این است که نشان دهید چه وجه تمایزی با سایر رقبا دارید و چه چیزی شما را بهتر از آنها می‌کند.
چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP به کمیته پذیرش دانشگاه‌ها یا شرکت‌ها کمک می‌کند تا برداشت شما از زندگی، اهداف شغلی، باورها، دانش موضوعی و چشم‌اندازتان را ارزیابی کنند. به طور خلاصه، یک SOP خوب، شخصیت کلی شما را برای دانشگاه‌ها ترسیم می‌کند. همچنین با دانستن چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP خوب می‌توانید ضعف‌های رزومه خود را بپوشانید و با برجسته کردن اهداف و جاه‌طلبی‌های آینده آن ضعف‌ها را جبران کنید.
انگیزه نامه شامل چه نکاتی است؟
چندین عنصر وجود دارد که برای بیانیه هدف شما حیاتی است. یک انگیزه نامه تحصیلی یا کاری عالی تمام نکات مهم را در بر می‌گیرد. گاهی تفاوت یک نوشته عالی و یک نوشته خوب تنها اضافه کردن این نکات به انگیزه نامه است. این عناصر مهم شامل:
سابقه شخصی
پیشینه مالی
جزئیات تحصیلی
تجربه حرفه‌ای (تمام/پاره وقت، داوطلبانه)
اهداف آنی و بلند مدت
دلایلی که چرا مایل به تحصیل/کار در این مؤسسه، دانشگاه یا شرکت خاص هستید
دلایل علاقه‌مندی به رشته انتخابی
درباره فعالیت‌های فوق برنامه
آثار منتشر شده در صورت وجود
مقالات ارسال شده در صورت وجود
علایق و سرگرمی‌ها
حالا که می‌دانید باید از چه بگویید و درباره چه مطالبی صحبت کنید وقت آن رسیده درباره این فکر کنید که ساختار یک انگیزه نامه کاری یا SOP مناسب چگونه است. اگر چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP را دقیق نمی‌دانید، به فرمت‌های رایج مراجعه کنید و سعی کنید آنها را شخصی‌سازی کنید.
فرمت رایج SOP چیست؟
برای نوشتن یک انگیزه نامه خوب به یک ساختار مناسب نیاز دارید. به طور معمول یک انگیزه نامه یا SOP شامل چند بخش اصلی می‌شود. بخش اول مقدمه است که در آن باید به طور خلاصه از اهداف و سوابقتان بگویید. بخش دوم مشخصاً درباره تحصیلات و تجربیات، دستاوردها و مهارت‌های شما است. در بخش سوم باید دلیل خود و اهداف خود برای شرکت در دوره آموزشی یا موقعیت شغلی یا هر آن چیزی که برایش اقدام می‌کنید را توضیح دهید. نهایتاً در بخش آخر نتیجه‌گیری و جمع‌بندی از کل مطلب داشته باشید.
این یک شمای کلی از چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP است اما هیچ نوشته دقیقی وجود ندارد که بتوانید از روی آن کپی کنید. اتفاقاً اصلاً نباید به فکر کپی کردن باشید. بلکه باید نوشته شخصی خودتان را داشته باشید که خود واقعی شما را به بهترین شکل نشان می‌دهد. درواقع شما باید بتوانید مانند یک مقاله جامع تمام موارد مورد نیاز را در یک ساختار مناسب توضیح دهید. در این زمینه می‌توانید از بخش‌بندی زیر کمک بگیرید.
پاراگراف ۱ در انگیزه نامه
اولین پاراگراف اهمیت بسیار زیادی دارد؛ چراکه این پاراگراف اولین برخورد خواننده با متن شما است و تأثیر آن تا پایان مطلب باقی خواهد ماند. در این پاراگراف به معرفی پیشینه خود (به طور خلاصه)، اهداف یا دیدگاه‌های بلندمدت و بیان هدف از انتخاب این مؤسسه، شرکت، دانشگاه یا دوره (به طور خلاصه) بپردازید.
پاراگراف ۲
در این پاراگراف به شرح سوابق تحصیلی گذشته و تجربیات حرفه‌ای (در صورت وجود) بپردازید. اگر در گذشته تجربه زیادی نداشتید، نگران نباشید، می‌توانید سوابق تحصیلی خود را ذکر کنید و با بیان موارد دیگر که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم، این موضوع را کم‌رنگ کنید.
پاراگراف ۳
در این قسمت از دستاوردهای تحصیلی، نقاط قوت، پروژه‌های انجام شده در دانشگاه یا خارج از آن، دستاوردهای حرفه‌ای و تجربیات کاری خود بنویسید.
پاراگراف ۴
این پاراگراف اهمیت ویژه‌ای دارد. در اینجا به طور مفصل توضیح دهید که چرا می‌خواهید در این دوره یا برنامه شرکت کنید. در مورد اهداف و انتظارات آینده خود از این دوره یا برنامه صحبت کنید. این بخش در حقیقت تفکر و انتظارات شما را نشان می‌دهد.
پاراگراف ۵ در انگیزه نامه
پس از فارغ‌التحصیلی از این دانشگاه یا دانشکده و برای مثال در ۵ سال دیگر خود را کجا می‌بینید؟ در مورد اهداف آینده و برنامه‌ها و اهداف شغلی خود بحث کنید. این مورد می‌تواند نمایی از ذهنیات شما را نشان دهد.
پاراگراف ۶ در انگیزه نامه
چرا این دانشگاه یا کالج را انتخاب کردید؟ در مورد بخش‌های مختلف، فعالیت‌های دانشگاهی مختلف، تقدیرنامه، جوایز، اعضای هیئت علمی، زیرساخت‌ها و روش‌های اتخاذ شده و غیره صحبت کنید. به طور کل بیان کنید چه بخش‌هایی برایتان جالب بوده است و چرا؟
پاراگراف ۷ در انگیزه نامه
پاراگراف آخر فرصتی برای پایان‌بندی و جمع‌بندی متن SOP شما خواهد بود. در این بخش می‌توانید چند جمله‌ای را به سپاسگزاری اختصاص دهید.
چه چیزهایی نباید در انگیزه نامه باشد؟
چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP فقط به بایدها مربوط نمی‌شود. باید بدانید چه چیزهایی در انگیزه نامه جای ندارند. اغلب دانشگاه‌ها با بیانیه یا انگیزه نامه طولانی مواجه می‌شوند و آنها را رد می‌کنند. حتی زمانی که SOP شما حتی یک خطای دستوری یا به قول فرنگی‌ها گرامری ندارد و عالی به نظر می‌رسد، ممکن است در یک چشم بر هم زدن رد شود. دلیل اصلی این موضوع دادن اطلاعات غیرضروری و بیش از حد است. به‌عنوان مثال ممکن است بخواهید کمی از خانواده خود بگویید اما این موضوع در انگیزه نامه شما اصلاً اهمیتی ندارد.
درست است که SOP شما باید نقاط قوتتان را به رخ بکشد اما بدانید کدام نقاط قوت مهم هستند. شما باید از بین همه دستاوردها، تجربیات و مهارت‌های خود مهم‌ترین و مرتبط‌ترین آنها را ذکر کنید و از آوردن موارد غیرضروری و نامرتبط اجتناب کنید. پس در نهایت دستاوردهایی را بیان کنید که بیشترین تأثیر و معنا را در انتخاب شما در آن موقعیت تحصیلی یا کاری دارند.
تفاوت SOP و CV در چیست؟
در بیشتر موارد افراد انگیزه‌نامه (motivation letter) و SOP را یکسان در نظر می‌گیرند هرچند ماهیت این دو بسیار شبیه است، اما تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد. برای فهم بهتر چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP باید درباره تفاوت این دو بدانید. هر دو این مطالب شامل اهداف و دلایل شما برای شرکت در برنامه‌ای خاص هستند و در آنها شما باید صلاحیت و مزیت رقابتی خود را با سایر متقاضیان بیان کنید.
انگیزه نامه معمولاً مخاطب خاصی دارد اما متن SOP به مخاطب خاصی نوشته نمی‌شود. انگیزه نامه، نامه‌ای است که مستقیماً به کمیته پذیرش یا دانشکده ارسال می‌شود. SOP خطاب به شخص یا بخش خاصی نیست، بلکه در قالب مقاله تهیه شده است، در حالی که نامه انگیزشی همیشه خطاب به استاد یا گروهی است که شما تحت راهنمایی او تحصیل خواهید کرد.
اما فرمت نگارش CV با انگیزه نامه و SOP تفاوت مشخصی دارد. نحوه نوشتن انگیزه نامه کاری یا تحصیلی به صورت یک مقاله با پاراگراف‌های مشخص است اما در رزومه یا CV مشخصات فردی، تحصیلات، مهارت‌ها، تجارب و علایق به شکل موردی نوشته می‌شوند.
چگونه انگیزه نامه بهتری بنویسیم؟
نحوه نوشتن انگیزه نامه یک الگو مشخص ندارد اما برای آنکه بتوانید بهترین خود را ارائه دهید می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید. در این صورت خطای خود را کاهش می‌دهید و احتمال موفقیتتان بیشتر می‌شود.
۱. برنامه‌ریزی خوبی داشته باشید.
قبل از اینکه نوشتن را شروع کنید به نوشته خود فکر کنید و ساختار کلی آن را برنامه‌ریزی کنید. مثلاً خوب است که برای قسمت مقدمه و معرفی ابتدای متن داستانی داشته باشید که می‌خواهید به اشتراک بگذارید. در یک کاغذ جدا جزئیاتی را بنویسید که باعث شده به این رشته یا کار علاقه‌مند شوید. لیستی از مهارت‌های خود بنویسید و آنها را دسته‌بندی کنید. سپس دلایل خود را برای انتخاب این رشته بنویسید. حالا لیست‌ها و مطالبی که نوشتید را کنار هم بگذارید و از آنها در متن نهایی استفاده کنید. خلاصه به تمام جزئیات نوشته خود فکر کنید.
۲. یک پیش‌نویس تهیه کنید.
نوشتن یک پیش‌نویس می‌تواند ذهنتان را باز کند. بهترین راه این است که در ابتدا از آخرین دستاوردهایتان بنویسید و در طول زمان به عقب برگردید. اگر فاصله‌ای بین تحصیلتان بوده آن را به نحوی مثبت و خوش‌بینانه بیان کنید و بر نقاط قوت تاکید کنید.
۳. متن خود را مرور کنید.
گاهی نوشتن و بررسی چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP آن‌قدر زمان‌بر است که بعد از پایان فرایند نوشتن، دیگر حوصله‌ای برای بازخوانی باقی نمی‌ماند. اما بررسی آنچه نوشته‌اید بسیار مهم است. تجزیه و تحلیل مجدد به اصلاح ایرادها، واژگان اشتباه، جملات طولانی و مسائل مختلف دستوری کمک می‌کند. حتماً نظر یک شخص دیگر را هم بپرسید. نشان دادن متن به یک استاد یا مشاور کمک زیادی به اصلاح و بهینه کردن آن می‌کند. اطمینان حاصل کنید که قبل از ارسال متن آن را چند بار بررسی کرده‌اید.
جمع بندی نوشتن SOP
برای آنکه بتوانید از دانشگاه مورد علاقه خود پذیرش بگیرید، به طور قطع باید جایی در مسیر یک انگیزه نامه بنویسید. در این مطلب سعی کردیم. تمام جزئیات چگونگی نوشتن انگیزه نامه یا SOP را بررسی کنیم. اهمیت انگیزه نامه گاهی از رزومه افراد هم بیشتر است پس قبل از نوشتن حتماً مطالب بالا را در نظر بگیرید. تابه حال برای جایی SOP یا انگیزه نامه نوشته‌اید؟ به نظر شما رعایت چه موارد دیگری در SOP لازم است.
طراحی لباس
معماری
زبان انگلیسی
عکاسی