چگونه تنظیمات دوربین را تغییر دهیم؟: آشنایی با تنظیمات دوربین عکاسی دیجیتال

کسانی که برای اولین بار می‌خواهند با دوربین دیجیتال عکاسی کنند، با حروف و دکمه‌های مختلفی روی دوربین رو‌به‌رو می شوند که نمی‌دانند دقیقا به چه دردی می‌خورد، در چه موقعی باید از این دکمه‌ها استفاده کنند یا به طور کلی تحت چه شرایطی باید تنظیمات دوربین را تغییر دهند. در این مقاله به تنظیمات دوربین، کاربرد این تنظیمات و اینکه چگونه می‌توانید این تنظیمات را در دوربین دیجیتال خود تغییر دهید می‌پردازیم.

تنظیمات دیافراگم دوربین عکاسی (Camera Diaphragm)

دیافراگم یکی از مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین تنظیمات عکاسی است. به بیان ساده، دیافراگم دریچه‌ی ورودی لنز دوربین است که روی شدت نوری که از لنز عبور می‌کند و به سنسور دوربین می‌رسد اثر می‌گذارد. به همین دلیل، این تنظیم دوربین، تأثیر مستقیم روی نوردهی تصویر می‌گذارد و عمق میدان، وضوح، شارپنس تصویر و جلوه‌ی بصری نهایی تصویر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. دریچه دیافراگم حداقل و حداکثر با معیاری به نام گام نوری F تعیین می‌شود که توالی آن به گونه‌ای است که هر چقدر عدد آن کوچک‌تر باشد، دیافراگم گشوده‌تر و بازتر است و برعکس.

بهترین تنظیم برای دریچه دیافراگم

وقتی می‌خواهید دریچه دیافراگم خود را تنظیم کنید، اگر می‌خواهید بخش بزرگی از تصویر خود را در حالت فوکوس داشته باشید (عمق میدان بالا)، باید از دیافراگم بسته استفاده کنید که به معنای دیافراگمی با گام نوری f/8  و f/16  است.  عکاسی لنداسکیپ یا منظره مثال خوبی از دیافراگم بسته و عمق میدان بالاست که تمامی عناصر یک منظره فوکوس و واضح هستند.

اما در مقابل، اگر هدف شما این است که بخش کوچکی از صحنه و نه همه‌ی اجزای آن شارپ باشند و یا اینکه در شرایط نوری کم عکاسی می‌کنید، باید از دیافراگم بازتر و گشوده‌تر استفاده کنید؛ مثلا، دیافراگمی با گام نوری f/2.8  یا f/ 5.6  برای این گونه عکاسی مانند عکاسی پرتره و عکاسی شب مناسب هستند.

 چگونه دیافراگم را در تنظیمات دوربین تغییر دهیم ؟

در اغلب دوربین‌ها، دکمه‌ی دیافراگم در قسمت بالای سمت راست بدنه‌ی دوربین قرار دارد.

تنظیمات سرعت شاتر دوربین عکاسی (Camera Shutter)

سرعت شاتر یکی دیگر از تنظیمات اصلی دوربین و یکی از اجزای مثلث نوردهی است. به طور خلاصه، سرعت شاتر مدت زمانی است که شاتر دوربین باز است و نور را ضبط می‌کند. تنظیم سرعت شاتر نقش کلیدی در نوردهی ایفا می‌کند و روی دو مورد اثر مهمی می‌گذارد: حرکت و لرزش

سرعت شاتر با مقیاس ثانیه و کسری از ثانیه اندازه‌گیری می شود و واضح است هر چقدر عدد آن بزرگ‌تر باشد،  نوردهی مدت زمان بیشتری طول کشیده است.

بهترین تنظیم سرعت شاتر

وقتی نوبت به سرعت شاتر می‌رسد، اگر می‌خواهید که حرکت را در تصاویر خود ثبت کنید یا می‌خواهید در شرایط نوری کم مانند شب عکاسی کنید، بهتر است که از سرعت شاتر پایین معمولا بین ۶۰/۱ ثانیه تا چند دقیقه استفاده کنید.

اما از سوی دیگر، اگر می‌خواهید که حرکت را فریز کنید، باید سرعت شاتر را بالاتر ببرید و سرعت شاتر را عموما بین ۶۰/۱ ثانیه و حداکثر سرعت شاتر که معمولا ۴۰۰۰/۱ ثانیه است تنظیم کنید. این تنظیم به خصوص برای شات‌های ورزشی و عکاسی حیات وحش بسیار پرکاربرد است.

چگونه سرعت شاتر را در تنظیمات دوربین تغییر دهیم؟

در اکثر دوربین‌ها، دکمه‌ی سرعت شاتر در قسمت بالایی و سمت راست بدنه‌ی دوربین قرار دارد.

تنظیمات ایزو دوربین عکاسی (ISO)

ایزو آخرین تنظیم در مثلث نوردهی و شاید دشوارترین تنظیم برای تازه واردان عکاسی باشد. اما ایزو چیست؟ ایزو اطلاعات نوری که سنسور دوربین دریافت می‌کند را افزایش می دهد. ایزو مستقیما روی نوردهی و نویز دیجیتالی تصویر تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین کم و زیاد کردن ایزو روی نویز تصویر تأثیر می‌گذارد. هر چقدر ایزو روی عدد بالاتری تنظیم شده باشد، تصویر نور و نویز دیجیتالی بیشتری دارد.

بهترین تنظیم ایزو

ایزوی ایده‌آل به سایز سنسور دوربین  و عوامل دیگری مانند نوع و سبک عکاسی بستگی دارد. اگر شما شرایط نوری خوب و ایده‌آلی برای عکاسی دارید، بهتر است از ایزوی پایین استفاده کنید. ایزوی بین ۱۰۰ و ۴۰۰  ایزوی پایین محسوب می‌شوند. با این حال،  اگر در شرایطی بودید که نور کافی برای عکاسی وجود ندارد و یا اینکه مجبورید سرعت شاتر را بالا ببرید، آن وقت است که باید ایزو را نیز بالا ببرید که معمولا بین ایزوی ۸۰۰ و ایزوی ۶۴۰۰ است که حداکثر میزان ایزو است. اما حداکثر میزان ایزو در دوربین‌‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد. مثلا این عدد ممکن است ISO 3200 برای دوربین‌های معمولی و ISO 6400 برای دوربین‌های پیشرفته‌تر باشد.

چگونه تنظیم ایزو را تغییر دهیم؟

دکمه‌ی تنظیم ایزو در دوربین‌های گوناگون در قسمت‌های مختلفی از بدنه‌ی دوربین تعبیه شده است اما اکثر مدل دوربین‌ها دکمه‌ای در همان قسمت بالای بدنه دارند که برای تنظیم ایزو به کار می‌رود. اگر دکمه ی ایزو را پیدا نکردید می‌توانید دستور العمل دوربین را نیز چک کنید.

حالت‌های دوربین عکاسی (Shooting Modes)

همین که سه تنظیم اصلی و پایه‌ای دوربین عکاسی را فرا گرفتید، زمان آن رسیده که یاد بگیرید چگونه سایر تنظیمات دوربین را برای نوردهی تغییر دهید.

تنظیم حالت‌های دوربین چیست؟

به طور خلاصه، حالت‌های دوربین کنترل‌هایی هستند که به شما اجازه می‌دهند که تنظیمات اصلی عکس شامل دیافراگم، سرعت شاتر و ایزو را برای رسیدن به بهترین نوردهی از قبل روی میزان مشخصی تعیین و ثابت کنید.

شاید قبلا شنیده باشید که بهترین دوربین‌های عکاسی DSLR یا بدون آینه حالت تنظیم کاملا دستی یا fully manual دارند، با این وجود شما می توانید از حالت‌های نیمه اتوماتیک یا priority mode های دوربین نیز بهره ببرید.

حالت‌های دوربین عکاسی شامل موارد زیر هستند:

• Program Camera Mode یا P mode: با استفاده از این حالت دوربین، دوربین شما به طور اتوماتیک دیافراگم و سرعت شاتر را تنظیم می‌کند.
• Shutter-Priority Mode (“S/Tv Mode”) یا حالت اولویت شاتر: در این حالت، شما سرعت شاتر را تنظیم می‌کنید و دوربین به طور اتوماتیک دیافراگم را تعیین و ثابت می‌کند.
• Aperture-Priority Mode (“A/Av Mode”) یا حالت اولویت دیافراگم: در این حالت، شما دریچه دیافراگم را تنظیم می‌کنید و دوربین خودش به طور اتوماتیک سرعت شاتر را تنظیم می‌کند.
• Manual Camera Mode یا حالت تنظیم دستی: در این حالت، شما تمامی تنظیمات دوربین را خودتان تنظیم می‌کنید.

بهترین تنظیم برای حالت دوربین عکاسی

حالت Program حالت مقدماتی و پایه‌ای دوربین عکاسی است و بهترین تنظیم دوربین برای افرادی است که به تازگی شروع به عکاسی کرده‌اند. این حالت مناسب عکاسی از سوژه‌های چالش برانگیز است که تعیین تنظیم  دوربین مناسب برای آنها خیلی آسان نیست ولی به محض اینکه کمی با دوربین عکاسی کار کردید و تنظیمات آن دستتان آمد احتمالا سریعا استفاده از این حالت دوربین عکاسی را کنار می‌گذارید.

حالت Shutter- Priority یا اولویت شاتر برای استفاده در مواردی مناسب است که شما حداقل سرعت شاتری که برای فریز و بی حرکت ثبت کردن سوژه موردنیاز است را  می‌دانید؛ مثلا، عکاسی از پرنده‌ای که در حال پرواز است، یا عکاسی ورزشی یا عکاسی از یک هواپیما

حالت aperture-priority  یا اولویت دیافراگم برای به کار بردن در بسیاری از مواقع مناسب است. به محض اینکه بتوانید تشخیص دهید که به چه درجه ای از دیافراگم  نیاز دارید می‌توانید از این حالت دوربین عکاسی استفاده کنید؛ مثلا، دیافراگم بسته تر برای عکاسی منظره مناسب است و دیافراگم بازتر  برای پرتره. افزون بر این،  این حالت دوربین برای عکاسی حیات وحش نیز بسیار به کار می‌رود.

حالت Manual حالت نهایی و پیشرفته‌ی دوربین عکاسی است که عکاسان مبتدی خیلی سمت آن نمی‌روند. این حالت را می‌توانید در انواع و اقسام شرایط و سناریوهای مختلف استفاده کنید؛ مثلا در عکاسی منظره، ثبت پاناروما، عکاسی شب و یا عکاسی از اجرام آسمانی.

اگر می‌خواهید که واقعا نهایت استفاده را از حالت‌های دوربین خود ببرید و نوردهی دقیق و بی عیب و نقص داشته باشید، بهتر است یا با حالت Aperture-Priority یا بهتر از آن، از حالت Manual استفاده کنید.

چگونه حالت دوربین خود را تغییر دهید؟

تمامی دوربین‌های دیجیتال دکمه‌ی چرخانی روی قسمت فوقانی بدنه‌ی خود دارند که شما را قادر می‌سازند که حالت دوربین خود را انتخاب کنید.

حالت‌های نورسنجی دوربین عکاسی (Light Metering)

آخرین تنظیم دوربین که مربوط به تنظیمات دوربین و نوردهی، نورسنجی است. حالت‌های نورسنجی، به طور کلی، روش‌هایی هستند که دوربین از طریق آنها میزان نور یک صحنه را می‌سنجد. در سیستم و بدنه‌ی دوربین‌های دیجیتال، نورسنج‌هایی تعبیه شده که این کار را انجام می‌دهند. برای آشنایی بیشتر با نورسنجی در عکاسی می‌توانید به مقاله مفاهیم نور در عکاسی مراجعه کنید!

فارغ از حالت دوربین که در مورد قبلی به آن پرداختیم، فهمیدن اینکه نورسنج چگونه کار می‌کند و شناخت حالت‌های مختلف نورسنجی ضروری است. تنظیمات دوربین شما در یک روز آفتابی با تنظیمات دوربین شما برای عکاسی در شب باید بسیار متفاوت باشد و شیوه‌ای که شما نور را اندازه گیری می‌کنید، تأثیر مستقیم روی نتیجه‌ی نهایی تصویر شما خواهد داشت. اگر دوربین خود را روی یکی از حالت‌های اتوماتیک دوربین قرار دهید، حالت نورسنجی شما نیز روی شیوه‌ای که دوربین این تنظیمات اتوماتیک را روی تصاویر شما اعمال می‌کند تأثیر می‌گذارد. اگر در حالت Manual  عکاسی می‌کنید، مرجع شما برای اینکه بفهمید تصویر درست نوردهی می‌شود یا نه ارزش نوردهی یا EV است که بسته به حالت نورسنجی تغییر می‌کند.

حالت‌های نورسنجی اصلی دوربین به شرح زیر هستند:

1. نورسنجی ماتریسی (Multi/matrix metering): در این حالت نورسنجی، دوربین نور کل صحنه را ارزیابی می‌کند  و کادر را به نواحی مختلف تقسیم می‌کند.
2. نورسنجی میانه‌ای (Center-weighted metering): دوربین نور وسط کادر را به عنوان نورکل صحنه در نظر می‌گیرد.
3. نورسنجی نقطه‌ای (Spot metering): دوربین تنها از یک نقطه‌ی فوکوس برای محاسبه ی نور استفاده می‌کند.

بهترین تنظیم برای حالت نورسنجی دوربین

نورسنجی ماتریسی یا چندگانه، حالت پیش فرض در اکثر دوربین‌های دیجیتال است و در اغلب مواقع هم این حالت نورسنجی بهترین گزینه برای انتخاب است.

هنگامی نورسنجی میانه‌ای به درد می‌خورد که سوژه‌ی شما وسط کادر باشد، مانند عکاسی پرتره یا برخی از شات‌های حیات وحش

نورسنجی نقطه‌ای زمانی به درد می‌خورد که سوژه‌ی شما یا ناحیه‌ای که قصد ثبت آن را دارید بسیار کوچک باشد، مانند چشم‌های یک پرتره، پرنده‌ی کوچکی در کادر یا ماه در میانه‌ی آسمان تاریک شب.

چگونه حالت نورسنجی دوربین را تغییر دهیم؟

روی برخی از دوربین‌های پیشرفته،  دکمه‌ی جداگانه‌ای برای تغییر حالت نورسنجی تعبیه شده است اما اکثر مواقع، باید از طریق منوی دوربین یا دکمه‌ی Functions نورسنجی را تغییر دهید.

تنظیمات فوکوس دوربین دوربین عکاسی

یکی از پایه‌ای‌ترین تنظیمات دوربین برای گرفتن تصاویر شارپ، تنظیمات فوکوس دوربین است. به طور کلی می‌توانیم تنظیمات فوکوس دوربین را بسته به شرایط و نوع عکاسی می‌توان به دو حالت دستی فوکوس (M) یا حالت اتوفوکوس (AF) تقسیم کرد. البته برای توصیف حالت اتوفوکوس، باید بین حالت های فوکوس دوربین و نواحی فوکوس تمایز قائل شویم.

تنظیمات حالت‎‌های فوکوس

حالت‌های فوکوس ابزاری هستند برای تعیین اینکه زمانی که دکمه ی فوکوس فشار داده می‌شود دوربین قفل شود یا اینکه بار دیگر فوکوس را تنظیم کند.

به طور کلی، دو حالت اصلی فوکوس در تنظیمات دوربین وجود دارد:

• حالت اتوفوکوس سینگل یا تک شات (AF-S/One-shot AF): با استفاده از این حالت، دوربین روی سوژه فوکوس و قفل می‌شود ولی اگر سوژه حرکت کند، فوکوس در همان نقطه‌ی اولیه باقی می‌ماند و خودش را با حرکت سوژه تنظیم نمی‌کند. این حالت بهترین نوع تنظیم برای سوژه‌های ثابت و عکاسی منظره و لنداسکیپ است.
• حالت اتوفوکوس پیوسته (AF-C/Al-Servo): در این حالت، به محض اینکه فوکوس را روی سوژه قفل کردید، دوربین شما همچنان به دنبال کردن حرکات سوژه درون کادر دوربین ادامه ‌می‌دهد. این حالت بهترین نوع تنظیم برای سوژه‌های متحرک مانند عکاسی حیات وحش، عکاسی ورزشی و عکاسی خیابانی است.

تنظیمات نواحی فوکوس

در تنظیمات دوربین، حالت‌های نواحی فوکوس سه دسته هستند که در ادامه به آنها می‌پردازیم:

• حالت  منطقه فوکوس تک نقطه‌ای :(single-point AF/ Manual AD) با استفاده از این حالت، شما می‌توانید یک نقطه فوکوس را انتخاب کنید. این حالت، بهترین منطقه فوکوس برای عکاسی از منظره، پرتره، عکاسی ماکرو و عکاسی معماری است
• حالت منطقه فوکوس پویا (Dynamic AF Area/AF Point expansion) : به محض اینکه نقطه فوکوس را انتخاب کردید، اگر سوژه‌ی شما حرکت کند، دوربین از چند نقطه‌ی فوکوس استفاده می‌کند تا سوژه را دنبال کند. این حالت بهترین تنظیم منطقه فوکوس برای عکاسی از حیات وحش، عکاسی ورزشی و عکاسی خیابانی است.
• حالت منطقه خودکار (Auto AF Area/ Automatic AF Point Selection): در این حالت دوربین به طور خودکار در مورد اینکه نواحی فوکوس کجا باشد تصمیم ‌می‌گیرد. این حالت بهترین تنظیم برای عکاسی از صحنه‌هایی است که به دوربین بسیار نزدیک هستند.

چگونه تنظیمات فوکوس دوربین را تغییر دهیم؟

دکمه‌ی تغییر فوکوس در دوربین‌های مختلف متفاوت است. در اکثر دوربین‌های ساده، می‌توانید این کار را از طریق منوی دوربین انجام دهید اما دوربین‌های حرفه‌ای و پیشرفته دارای دکمه‌ی مستقیمی هستند که به وسیله‌ی آن می‌توانید حالت فوکوس دوربین را تغییر دهید.

جمع‌بندی

چنانچه که در این مقاله دیدید، دوربین‌های دیجیتال تنظیمات زیادی دارند که اگر می‌خواهید تصاویر حرفه‌ای بگیرید آشنایی با آنها  ضروری است؛ اما اگر به تازگی شروع به عکاسی با دوربین دیجیتال کرده‌اید بهترین کاری که می‌توانید بکنید این است که طرز کار سه تنظیم اصلی دوربین (دیافراگم، سرعت شاتر و ایزو) را یاد بگیرید؛ چرا که بیشترین تأثیر را روی تصاویر شما می‌گذارند.

بقیه تنظیمات دوربین را می‌توانید به مرور زمان فرا بگیرید؛ بنابراین، اگر قصد حرفه‌ای شدن در عکاسی را دارید از تئوری‌های تنظیمات و دکمه‌های دوربین فراتر بروید و در عمل شروع به آزمون و خطا کرده و در شرایط گوناگون و از سوژه های مختلف عکاسی کنید. همچنین می‌توانید برای آموزش مثلث نوردهی در عکاسی به صورت عملی به ویدیو آن مراجعه کنید که توسط عماد نعمت الهی، از با تجربه‌ترین عکاسان در زمینه آموزش، ظبط شده است.