جنسیت سازی در طراحی لباس به این معنا بوده که بتوانید در هنگام طراحی یک مانکن بافت پارچه لباس او را مشخص کنید. جنسیت سازی باید به شکلی بوده باشد که افراد با نگاه به تصویر سازی شما متوجه جنس، طرح و بافت پارچه لباس بشوند. در طراحی لباس عناصر مختلفی چون جنس پارچه، رنگ‌ها و خطوط موثر هستند و هرکدام باید در فیگور شما به خوبی مشخص باشد. جنسیت سازی در طراحی لباس، بافت بدنه و سطح پارچه را توصیف می‌کند. ممکن است بافت پارچه زمخت بوده مانند پارچه‌هایی که اغلب برای لباس‌های زمستانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا همانند ابریشم لطیف و یا مانند ساتن براق باشد؛ از طریق جنسیت سازی شما به خوبی این جزئیات پارچه را به بیننده نشان مي‌دهید.
چه چیزهایی شامل جنسیت سازی پارچه می‌شوند؟
جنسیت پارچه به طور کلی شامل الیاف، نخ، تکنیک‌های بافندگی، جنس نهایی و غیره می‌شود. اساسی‌ترین عامل تعیین کننده بافت پارچه الیافی بوده که در آن استفاده می‌شود. جنسیت پارچه به طور کلی شامل همه این عناصر می‌شود که در نهایت احساس فیزیکی از لمس پارچه به ما می‌دهد. در این جا چند دستورالعمل کلی برای انتخاب جنس مناسب پارچه برای لباس را آورده‌ایم:
- پارچه‌های نرم و جذب مانند استرچ و مخمل به این دلیل که به بدن می‌چسبند خطوط آن را به خوبی نمایش می‌دهند. به همین دلیل در لباس‌هایی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد که ظرافت بیشتری داشته باشند.
- پارچه‌های زمخت مانند چرم، فاستونی و جین از بدن فاصله گرفته و به صورت ایستاده قرار می‌گیرد بنابراین به خوبی انحنای بدن از آن مشخص نخواهد بود. این دست از پارچه‌ها بیشتر برای طراحی و دوخت لباس‌های رسمی مانند کت و شلوار استفاده می‌شود.
- بافت، حجیم بوده و این حالت را نیز به بدن می‌دهد. از انواع پارچه‌های بافت برای دوخت لباس‌های گرم و اور سایز (Over size) استفاده می‌شود. البته اخیرا از این جنس برای دوخت نیم تنه و لباس‌های زیر تزئینی نیز استفاده می‌شود.
- پارچه‌های ساتن، لمه و پولکی به این دلیل که براق‌تر هستند اغلب برای لباس‌های مجلسی و شب مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- پارچه‌های پشمی به دلیل بافت زمخت خود برای حجیم‌تر نشان دادن اندام‌های باریک بسیار مناسب هستند. این جنس پارچه را باز هم می‌توانید در لباس‌های زمستانی مشاهده کنید.
چرا جنسیت سازی در طراحی لباس اهمیت دارد؟
جنسیت سازی پارچه هم در طراحی لباس و هم در طراحی دوخت اهمیت دارد. هر پارچه جنس خاص خود را داشته و بیانگر مفاهیمی است که دیگران با مشاهده آن متوجه خواهند شد. به عنوان مثال شاید کمتر کسی را بشناسید که برای لباس خواب خود به سراغ پارچه لمه و پولکی برود زیرا فاکتور مهم در زمان خواب احساس راحتی لباس و پارچه آن است. با همین استدلال کسی برای لباس مجلسی و شب به سراغ پارچه نخی نخواهد رفت زیرا قرار نیست لباس مجلسی راحت به نظر برسد بلکه هدف اصلی آن زیباتر نشان دادن خطوط و انحنای بدن است.
طیف گسترده‌ای از الیاف برای بافت پارچه‌های مختلف استفاده می‌شود. در لباس‌های مدرن ترند به این سمت رفته تا بافت‌های مختلف با یکدیگر ترکیب شده و یک جنسیت جدید ایجاد کنند اما در این بخش ما قصد داریم تا الیافی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد را به شما معرفی کنیم:
- پنبه
- پشم
- ابریشم
- توئید
پارچه پنبه
پارچه نخی که با الیاف پنبه تهیه شده به دلیل جنس نرم و انعطاف پذیر خود یکی از پرمصرف‌ترین الیافی بوده که مورد استفاده قرار می‌گیرد. هیچ جنس پارچه دیگری به غیر از پارچه نخ پنبه برای لباس‌هایی مانند پیژامه، پیراهن و لباس زیر مناسب نیست زیرا راحتی و کیفیتی که این جنس پارچه داشته در دیگر الیاف‌ها به چشم نمی‌خورد. برخی اوقات برای اینکه این الیافت نازک‌تر شده و برای لباس‌های خنک تابستانی نیز استفاده شود آن را با نخ بیشتری ترکیب می‌کنند.
پارچه پشمی
پارچه پشمی به دلیل اینکه گرما را در خود نگه می‌دارد به طور گسترده برای لباس‌های زمستانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بافت پارچه‌های پشمی نرم، راحت و عایق سرما است. از این جنس پارچه در تهیه جوراب، دستکش، پتو، کلاه زمستانی و غیره استفاده می‌شود.
پارچه ابریشم
این پارچه مجلل، بهترین و صاف‌ترین بافت را دارد. ابریشم که پارچه محبوب طراحان لباس بوده مدت زمان طولانی است که جز پارچه‌های پرفروش در بازار محسوب می‌شود. علاوه بر این ویژگی دیگر پارچه ابریشم این بوده که مشخصه افراد ثروتمند است. این پارچه نیز جنس محکمی داشته و به دلیل بافت براقش در طراحی لباس بسیار مورد پسند افراد است.
پارچه توئید
پارچه‌های توئید بیش از صد سال پیش به بازار معرفی شده اما هنوز هم یکی از پارچه‌های منحصر به فرد شناخته می‌شود. این پارچه ساختار نرم و انعطاف پذیری داشته که در برابر آب، رطوبت یا کثیفی مقاوم است. پارچه‌های توئید از نخ‌های مختلفی برای بافت منحصر به فردشان استفاده می‌کنند که فورا با چشم قابل شناسایی است.
بهتر است دوباره به سراغ سوال خودمان برویم، چرا باید به جنسیت سازی در طراحی لباس توجه کنیم؟ دلیل آن این بوده که مصرف کنندگان به دنبال آن هستند. بنابراین شما به عنوان طراح لباس باید توجه ویژه‌ای به جنسیت سازی پارچه داشته باشید. برخی از بافت‌ها همیشه بیانگر احساس خاصی هستند، به عنوان مثال ملافه‌های هتل‌ها اغلب نرم و لطیف بوده و شما همیشه این را در ذهن خود دارید. شما باید بتوانید با نشان دادن جنسیت پارچه احساس مورد نظر خود را به مخاطب نشان دهید تا او بدون لمس کردن نیز متوجه شود چه پارچه‌ای در ذهن شما بوده است.
جنسیت سازی در طراحی لباس چه پیامی دارد؟
برخی از بافت‌های پارچه به اصطلاح مردانه و زنانه هستند. به این معنا که از زمان‌های قدیم هر کدام از این‌ها در لباس‌های یک جنسیت خاص استفاده می‌شد. به عنوان مثال پارچه مخمل نشان دهنده یک الگوی لباس زنانه و پارچه چرم بیشتر نمادی برای لباس‌های مردانه است. البته در حال حاضر این مرزگذاری‌ها کمتر شده و در لباس‌های افراد مختلف ترکیبی از جنس‌های پارچه متفاوت را کنار یکدیگر می‌بینیم.
علاوه بر این بافت‌هایی مانند شلوار جین می‌توانند بسیار فریبنده باشند زیرا در ابتدا بسیار سخت و زمخت به نظر رسیده اما با چند بار پوشیدن کم کم نرم می‌شوند. با این حال مقاومت بالایی داشته و لباس‌های این جنس چندین سال عمر می‌کنند. بافت‌های پارچه عمدتا با احساساتی همچون نوستالژی نیز مرتبط هستند. مثلا ساتن و پارچه توری احساس آشنایی را در ذهن روشن کرده و پارچه مخمل یا کتان بیشتر احساس تجمل را زنده می‌کنند.
انواع جنسیت سازی در طراحی لباس
برای شروع جنسیت سازی در طراحی لباس باید بتوانیم برخی از ویژگی‌های اصلی پارچه را مشخص کرده تا بتوانیم به خوبی آن را در طراحی لباس خود پیاده کنیم. نرم و زمخت بودن پارچه و کیفیت بافت ویژگی‌هایی هستند که باید به آن‌ها توجه کنیم.
- زمخت یا نرم: اساسی‌ترین تفاوت بین بافت‌ها میزان نرم یا زمخت بودن آن است. این موضوع بیش از همه چیز نشان دهنده این بوده که پارچه مورد نظر برای چه مواردی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. این موضوع همچنین تفاوت‌هایی را در رنگ و طرح پارچه ایجاد می‌کند.
- کیفیت بافت: کیفیت نخها، الگوی به کار رفته در بافت و نوع آن نشان دهنده تفاوت در پارچه‌های مختلف است زیرا پارچه نهایی که مشاهده می‌کنید به طور کلی با در هم آمیختن انواع نخها به وجود آمده است.
بعد از آن نوبت به این رسیده تا به عنوان یک طراح لباس با دسته بندی‌های کلی بافت‌های پارچه آشنا شوید. اگرچه انواع و سبک‌های مختلفی از بافت پارچه در دنیا تولید و استفاده می‌شود اما می‌توان همه آن ها را در سه بخش اصلی دسته بندی کرد:
- الیاف طبیعی
- الیاف مکمل
- الیاف فرآوری شده
بافت طبیعی
بافت طبیعی نتیجه فرآیند ساختاری در طول زمان تولید است. این جمله به این معنا بوده که بافت‌های طبیعی از نخ‌های مختلف تولید می‌شود. این جنس پارچه‌ها اولین نوع بافتی بوده که از دستگاه نساجی بیرون می‌آید. تفاوت در بافت‌های طبیعی با توجه به اینکه چه نوع الیاف نساجی برای فرآیند بافندگی مورد استفاده قرار گرفته و چه وزنی دارد، به وجود می‌آید. دسته بندی اصلی الیاف‌های طبیعی شامل موارد زیر می‌شود:
الیاف گیاهی
الیاف گیاهی همان الیاف سلولزی بوده که از گیاهان به دست می‌آید. این الیاف نسبتا محکم و قوی بوده و معمولا در پوست درختان، دانه‌ها، میوه‌ها یا برگ گیاهان یافت می‌شود. برخی از فیبرهای گیاهی شامل کتان، جوت، کنف و پنبه می‌شود.
الیاف حیوانی
یکی از محبوب‌ترین الیاف‌ها از پشم از گوسفند به دست می‌آید. پوست، مو و خز حیوانات نیز در سراسر جهان به عنوان الیاف شناخته شده که شامل موی شتر، موی اسب، موی گاو، ابریشم و آپاکا می‌شوند.
الیاف معدنی
الیاف معدنی طبیعی مانند آزبست بوده که با نام پنبه نسوز نیز شناخته می‌شود. این الیاف نوعی نمک بوده که از کلسیم و منزیوم به دست آمده و در صنایع برای تولید انبوه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
الیاف مکمل
این الیاف همانطور که از نام آن نیز مشخص بوده از ترکیب مواد دیگر با الیاف طبیعی به دست می‌آید. این بافت‌ها اغلب به سلیقه طراح بستگی داشته و اگر او بپسندد می‌تواند در جنسیت سازی طراحی لباس خود از آن استفاده کند. روش‌های بی‌شماری برای ترکیب مواد مختلف روی پارچه وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
- گلدوزی
- تکه دوزی
- نمد کاری
- گل‌های پارچه‌ای
- رافل (که در مقاله “انواع یقه” معرفی شده بود)
- آینه کاری
- پولک کاری
- لبه‌های تزئینی سر آستین به عنوان خرج کار
الیاف فرآوری شده
در حالی که الیاف طبیعی به صورت خام بوده، الیاف فرآوری شده شامل پالایش این مواد خام است. این کار نه تنها از سادگی پارچه کاسته بلکه عملکرد آن را نیز بهبود می‌بخشد. مانند زمانی که پارچه‌های نانو برای جلوگیری از خیس شدن تولید شدند. برخی از انواع این الیاف فرآوری شده عبارتند از:
- الیاف ضد الکتریسیته ساکن
- بلیچینگ که به معنای سفیدکاری پارچه بوده
- پارچه‌های رنگ ثابت
- پارچه‌های مقاوم در برابر آب
- اسید شویی
- ایرجت
تکنیک‌های جنسیت سازی در طراحی لباس
طراحی جنسیت پارچه‌ها به دلیل پیچ خوردگی و سایه‌های آن کار نسبتا دشواری بوده که نیازمند آموزش و تمرین است. شما باید بتوانید با استفاده از متریال‌های مختلف از جمله مداد رنگی، آبرنگ و غیره بافت‌های مختلف پارچه را در طراحی لباس خود پیاده سازی کنید.
وسایل لازم برای جنسیت سازی در طراحی لباس:
- چند برگ کاغذ
- مداد HB، ۲B، ۴B و ۶B
- پاک کن
- مداد تراش
- مداد بلندینگ
در این بخش گام به گام نحوه نشان دادن جنس ابریشم را در طراحی لباس به شما آموزش خواهیم داد.
۱. برای شروع یک بیضی با مداد HB روی کاغذ بکشید. این قسمت به عنوان یک تکیه گاه برای پارچه ابریشم است.
۲. بیضی بزرگتر دیگری زیر بیضی قبلی بکشید. لبه‌های دو بیضی را مانند تصویر انحنا دهید. این همان جایی بوده که پارچه از لبه آن به پایین سر می‌خورد.
۳. همانند شکل پارچه را رسم کنید. هر چقدر که جنس پارچه لخت‌تر باشد حالت افتاده‌تری به خود می‌گیرد.
۴. لبه‌های پارچه و چین‌های آن را طراحی کنید. در این بخش می‌توانید خلاقیت خود را به خوبی نشان دهید.
۵. در این مرحله باید بتوانید خط‌های چین خوردگی پارچه را رسم کنید. هر چقدر چین خوردگی بیشتر باشد، خطوط باید واضح‌تر رسم شوند.
۶. خطوط راهنمای بیشتری کشیده و این روند را تا بالای پارچه ادامه دهید.
۷. با پاک کن خطوط اضافی را پاک کنید.
۸. مداد را به صورت کج در دست گرفته و سایه‌های بخش بالایی را ایجاد کنید. باید بتوانید لبه‌ها را نسبت به مرکز پارچه روشن‌تر کنید.
۹. از مداد بلندینگ برای پخش کردن سایه‌ها استفاده کنید.
۱۰. به آرامی سایه لبه پارچه را بزنید.
۱۱. با استفاده از مداد ۲B سایه‌ها را برجسته‌تر کنید. در پارچه ابریشم کنتراست نوری بسیار زیاد است.
۱۲. با کمک پاک کن مرکز دایره را روشن‌تر کنید.
۱۳. دوباره به سراغ مداد HB بروید. آن را به صورت اریب در دست گرفته و سطح پارچه را سایه بزنید. مراقب باشید که خطوط راهنما را در این فرآیند حذف نکنید. می‌توانید در بخش‌های تیره‌تر مداد را بیشتر فشار داده تا چین‌های قابل مشاهده باشند.
۱۴. با استفاده از مداد بلندینگ سایه‌های انجام شده را تا حد ممکن محو کنید.
۱۵. مداد ۲B را برداشته و چین‌ها را یکی یکی سایه بزنید. مهم نیست که چین‌ها محدب هستند یا مقعر، همیشه وسط هر چین را کاملا روشن نگه دارید. این ویژگی ابریشم بوده که کنتراست بین سایه و روشن آن زیاد است. در پایان سایه زدن، باز هم به کمک مداد بلندینگ خطوط را محو کنید. قسمت‌های روشن را با کنتراست کمتری رها کنید. همچنین دقت کنید تا این قوس‌های روشن وسط هر چین چگونه در بالای پارچه به همدیگر متصل می‌شوند.
۱۶. با کمک مداد ۴B کنتراست را از این هم بیشتر کنید. به همین شکل بعد از اتمام سایه زدن با این مداد باید خطوط را محو کنید.
۱۷. مرحله آخر جنسیت سازی پارچه ابریشم با روشن‌تر کردن بخش‌های براق به پایان می‌رسد. حالا با مداد ۶B بخش‌های سایه خورده را تیره‌تر کنید.
در این ۱۷ مرحله فقط به کمک مداد مشکی توانستید تا جنسیت سازی پارچه ابریشم را انجام دهید. در دوره جنسیت سازی آموزال تکنیک‌های پیشرفته‌تری درباره این موضوع یاد گرفته و این کار را در طراحی لباس‌های مختلف پیاده می‌کنید. شما در پایان دوره می‌توانید جنسیت سازی را با خودکار، ذغال، گواش، مارکر، آبرنگ و پاستل انجام دهید زیرا مهم‌ترین نکته تکنیک بوده که در جلسات مختلف آن‌ها را یاد خواهید گرفت.
آشنایی با بافت پارچه‌های مختلف در جنسیت سازی
پارچه‌های مختلف بافت‌های متفاوتی دارند. شما با نگاه به تصاویر مختلف می‌توانید تا حد زیادی بافت و مواد به کار رفته در آن را ببینید. خریدار نیز بر اساس همین نگرش می‌تواند متوجه بافت و جنس پارچه شده و نوع پارچه مورد نظرش را خریداری کند. شما به عنوان یک طراح لباس باید تسلط بالایی روی بافت‌های مختلف داشته باشید. بنابراین چند بافت مختلف را به همراه تصاویر آن برای شما جمع آوری کرده‌ایم.
پارچه چین دار
یکی از اولین مواردی که در جنسیت سازی به آن برمی‌خورید پارچه‌های چین دار هستند. این چین‌ها یا به وسیله نوع دوخت به این صورت قرار گرفته و یا با استفاده از حرارت چین دار شده‌اند. در حالت دوم چین‌ها با کمک مواد شیمیایی در ترکیب با گرما و فشار در بافت پارچه‌های پنبه‌ای و پلی استر به وجود می‌آیند.
پارچه توری
پارچه‌های توری دست دوز یا ماشینی، بافت‌های بسیار دلنشینی دارند. این تورها اگر به صورت دست دوز بوده باشد اغلب دارای الگوی اولیه هستند. در بازار نیز تنوع بسیار زیادی از تورهای ماشینی به چشم می‌خورد که می‌توان هر کدام از آن‌ها را در لباس‌های رسمی و غیر رسمی استفاده کرد.
بافت خز
پارچه‌های خز که با استفاده از الیاف حیوانی یا مصنوعی ساخته شده به عنوان تزئینات لباس‌های زمستانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای جنسیت سازی این خز‌ها باید درباره بافت بدن حیوانات مختلف اطلاعات داشته باشید.
پارچه چینچیلا
این پارچه دارای بافت‌های به خصوصی بوده که به شکلی پیچ خورده کنار هم قرار گرفته‌اند. این پارچه توسط دستگاه بافندگی خاصی درست شده و ظاهر بسیار نرم و دوست داشتنی دارد. نمونه آن را می‌توانید در پتوهای مسافرتی یا پالتوهای روسی مشاهده کنید.
پارچه گلدوزی شده
گلدوزی یک تکنیک بوده که می‌تواند با استفاده از نخ، تور، مخمل و پارچه‌های ابریشمی به وجود بیاید. این تکنیک دامنه گسترده‌ای داشته و در لباس‌های مختلفی خود را نشان می‌دهد. به عنوان مثال در بلوزهای ساده و کلاسیک از برخی گلدوزی‌ها برای جلوه بیشتر استفاده می‌شود.
پارچه ژاکارد
پارچه‌های ژاکارد دارای طرح‌های برجسته‌ای بوده که توسط دستگاه بافندگی خاصی درست می‌شود. پارچه ژاکارد انواع مختلفی داشته که یکی از آن‌ها متلس است. متلس به پارچه‌ای با طرح‌های برجسته تک رنگ گفته می‌شود. این پارچه با استفاده از الیاف ابریشم، پنبه و ویسکوز بافته می‌شود. در حین دوخت این پارچه حالت پف کرده به خود گرفته بنابراین برای لباس‌هایی مانند پیراهن‌های رسمی مناسب است.
پارچه نمد
نمد یک پارچه ضخیم و خاص بوده که با فشردن پنبه و مقداری الیاف طبیعی دیگر تحت اعمال فشار زیاد، گرما یا رطوبت ایجاد می‌شود. این جنس پارچه را در برخی لوازم تزئینی و یا کلاه‌ها می‌توانید مشاهده کنید.
پارچه توئید
پارچه توئید از پشم دست اول و خام حیوانات درست شده که قبل از ریسیدن رنگ می‌شود. این پارچه که بومی اسکاتلند بوده در فیلم‌ها و سریال‌های قدیمی در کت و شوارهای مردانه مورد استفاده قرار می‌گرفت. این پارچه از در هم تنیدن طیف و رنگ‌های مختلف بافته شده که آن را تبدیل به رشته‌های پشمی کرده است.
پارچه مخمل
یکی از پارچه‌هایی که از قدیم نشان اشرافیت بوده مخمل است. این جنس پارچه دارای مدل‌های مختلفی بوده که برخی از آن‌ها نور را بیشتر انعکاس می‌دهند. هنگام طراحی این پارچه در بخش جنسیت سازی دقت کنید تا آن را مشابه ساتن نکشید زیرا مخمل حالت کمی زبری داشته که ساتن آن را ندارد.
سخن آخر
این لیست می‌تواند تا ابد ادامه پیدا کند زیرا تنوع پارچه‌ها و بافت‌ها بسیار زیاد است. ما در این مقاله سعی کردیم تا شما را با مفهوم جنسیت سازی در طراحی لباس آشنا کرده و نمونه‌های مختلفی از بافت‌های پارچه‌ها را به شما نشان دهیم. آشنایی با این بافت‌ها به شما کمک می‌کند تا در فرآیند طراحی بتوانید تنوع را در نظر گرفته تا کارهای متفاوتی خلق کنید. برای آشنایی اولیه با جنسیت سازی در طراحی لباس می‌توانید برخی از کتاب‌های تالیف شده در این حوزه را مطالعه کنید. با این حال راه بهتر برای یادگیری، شرکت کردن در دوره‌های حضوری و آنلاین بوده که به شما فرصت تصحیح خطاها را می‌دهد.
همچنین اگر برایتان سوال است که حوزه طراحی لباس را از کجا شروع کنید، می توانید به مقاله یادگیری طراحی لباس را از کجا شروع کنم؟ مراحل، روش‌ها و سوالات رایج سر بزنید.
طراحی لباس
معماری
زبان انگلیسی
عکاسی