سبک روکوکو در طراحی لباس

دامن‌های پهن، گلدوزی‌های ظریف، یقه‌های باز و پیراهن‌هایی با رنگ‌های شاد و روشن از ویژگی‌های برجسته سبک روکوکو در طراحی لباس محسوب می‌شوند. این سبک که از فرانسه آغاز شد، به سرعت در سراسر اروپا گسترش یافت و به نمادی از طبقه اشراف تبدیل شد. امروزه کمتر کسی را می‌بینید که لباس‌های سبک روکوکو به تن داشته باشد، اما این سبک همچنان به عنوان منبع الهام برای طراحان مد معاصر عمل می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند تا لباس‌های خلاقانه و زیبا طراحی کنند.

اگر به طراحی لباس علاقه دارید یا در حال تحصیل در رشته مد و فشن هستید، تحقیق درباره دوره‌های تاریخی و سبک‌های مختلف لباس‌پوشیدن در این دوره‌ها می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد. این کار نه تنها خلاقیت شما را در طراحی‌های جدید افزایش می‌دهد، بلکه دیدگاه وسیع‌تری نیز به شما ارائه می‌دهد. این مقاله از آموزال شما را با اصول و زیبایی‌های سبک روکوکو در طراحی لباس آشنا می‌کند.

برای یادگیری بیشتر و تسلط کامل بر این سبک‌ها و تکنیک‌های طراحی با شرکت در دوره جامع طراحی لباس می‌تواند شما را به یک طراح حرفه‌ای با دیدی بازتر و خلاق‌تر تبدیل کند. در این دوره، شما با تمامی جزئیات و نکات ظریف طراحی لباس آشنا خواهید شد و می‌توانید از الهام‌های تاریخی برای خلق لباس‌های مدرن و جذاب استفاده کنید.

تاریخچه دوران روکوکو

بعد از دوران تاریک باروک و روزهای سلطنت لویی چهاردهم فرانسه، زیبایی شناسی به سمت روشن‌تری در دهه ۱۷۳۰ رفت. سبک روکوکو در لباس، معماری و ساخت محصولات مختلف خود را نشان داد. این سبک دارای تزئینات، ظاهر ظریف و خودانگیختگی بود که در سبک‌های قبل از آن به چشم نمی‌خورد.

اگر از دیدگاه یک اشرافی به سبک روکوکو نگاه کنید مهم‌ترین ویژگی لذت بردن از زندگی است. این همان سبک زندگی بوده که طبقه بالای جامعه به دنبال آن بودند. اولویت اول زندگی آن‌ها جشن، تعطیلات و خوشگذرانی بود. همین مساله باعث ایجاد نابرابری شدید در بین طبقات مختلف جامعه بوده که آتش انقلاب کبیر را شعله‌ور کرد. با شروع انقلاب فرانسه در سال ۱۷۸۹ سبک روکوکو که نمایانگر طبقه اشرافی جامعه بود، به پایان رسید.

آشنایی با سبک روکوکو در طراحی لباس

لویی پانزدهم در سن پنج سالگی و بعد از فوت پدربزرگش لويی چهاردهم، به تخت سلطنت نشست. از سال ۱۷۱۵ تا ۱۷۲۳ که به دوران سلطنت یا « Regence era» گفته می‌شود، پادشاه خردسال درست مانند روش پدربزرگش حکومت می‌کرد. از سیزده سالگی تا بیست سالگی این لویی پانزدهم، سبک فرانسوی تکامل پیدا کرده و در سال ۱۷۳۰ با ظهور ظاهری بدیع و مجلل به یک سبک جدید تبدیل شد.

هنر، معماری و تئاتر همگی در جنبش روکوکو نقش داشتند. برای درک مدهای عصر روکوکو باید ابتدا زیبایی شناسی جنبشی را به عنوان یک کل درک کنید. روکوکو ثروت و بیهودگی را پذیرفت، همانطور که استفاده از بهترین مواد و تزئینات زیاد هم در این دوره مشهور شد.

هدف اصلی سبک روکوکو در طراحی لباس نشان دهنده ثروت، آرامش و زیبایی بود. بنابراین شما با نگاه به لباس مردم طبقه متوسط و ضعیف جامعه نمی‌توانید اثری از روکوکو ببینید. تا آن جایی که به ثروتمندان مربوط می‌شد، آن‌ها کاری به غل و زنجیرهای دور گردن دهقانان نداشتند. آن‌ها خود را با تجملات احاطه کرده، خانه‌های خود را با طرح‌های ارگانیک تزئین کردند و لباس‌هایی با رنگ روشن می‌پوشیدند. اشراف جامعه بیشتر وقت خود را در املاک خصوصی به میزبانی از میهمانی‌ها و فرار از وظایف مهم صرف می‌کردند. از این خودپسندی و غرور مد تکامل پیدا کرده و سبک روکوکو معرفی شد.

روکوکو آخرین سبک اشرافی فرانسه

برای نسل‌های متمادی، دادگاه‌های سلطنتی اروپا استانداردهای مد را تعیین می‌کردند اما زمانی فرا رسید که این رویه متوقف شد. در قاره آمریکا، جنبش‌های استقلال طلب شروع به فعالیت کرده و سعی کردند تا نحوه لباس پوشیدن مردم طبقه پایین جامعه را مد کنند. تفکری که در آن دوره وجود داشت بر این مبنا بود که باید اشراف زادگی تقبیح شود.

در اروپا نیز ظهور آهسته قانون اساسی باعث شد تا قدرت مطلق پادشاهان دچار تزلزل شود. با این حال در هیچ سرزمین دیگری این تغییر به اندازه فرانسه چشمگیر نبود. انقلاب فرانسه در پایان قرن ۱۸ منجر به واکنش‌های خشونت آمیز نسبت به سلطنت شد. بعد از آن نحوه لباس پوشیدن و زندگی مردم بیشتر شبیه به طبقه کارگر که همان دهقانان بودند، تغییر کرد.

روکوکو در دورانی تقریبا از ۱۷۲۰ تا ۱۷۸۹ وجود داشت؛ زمانی که اشراف فرانسوی شروع به وسواس در مورد ثروت و زیبایی خود کردند. در این دوره همانطور که بالاتر هم به آن اشاره کردیم مهمانی‌های پرخرجی برگزار می‌شد و سبک زندگی اشراف کاملا مبتنی بر آرامش و لذت بود. این اختلافات طبقاتی باعث شد تا روکوکو آخرین سبک واقعا اشرافی فرانسه در تمام تاریخ باشد.

ویژگی‌های سبک روکوکو در طراحی لباس

مشخصه بارز سبک روکوکو در طراحی لباس و دیگر قسمت‌های هنر شامل افراط، وقار و تزئینات زیاد بود. این مد‌ها فراتر از دربار سلطنتی به سالن‌ها و کافه‌های بورژوازی نیز گسترش پیدا کرده بود. سبکی که در اوایل قرن هجدهم ظاهر شد دارای ردای بلند بود و در اواخر سلطنت لویی چهاردهم رایج شد. این لباس‌های مجلسی دارای نیم تنه‌هایی با چین‌های بزرگ بود و پالت رنگی آن هم اغلب شامل رنگ‌های تیره و طراحی‌های سنگین بود. در منابع تاریخی از این دوره بیشتر به عنوان سبک باروک در طراحی لباس یاد می‌کنند. 

پس از مرگ لویی چهاردهم، سبک لباس شروع به تغییر کرد. مد به سمتی رفت که کمی لباس‌ها سبک‌تر با رنگ‌های روشن‌تر رفت. در این‌جا از دوران باروک عبور کرده و وارد روکوکو شدیم. دوره جدید به دلیل رنگ‌های پاستلی، فراک‌های باز‌تر، پاپیون‌ها و تورهای بلند و تزئینات بیشتر تغییرات زیادی نسبت به دوره قبل داشت.

چین‌های واتو نیز از دیگر ویژگی‌های سبک روکوکو در طراحی لباس بود. این مدل چین دامن از نام یک نقاش معروف به نام جین واتو گرفته شده است. بعدا پانیه و مانتو نیز در سال ۱۷۱۸ مد شدند. پانیه همان ژپون زیر دامن بود که باعث پف‌دار کردن پارچه و بهتر ایستادن دامن می‌شد. مانتو نیز که یک کلمه فرانسوی بوده به معنای عباهای بزرگ و بلندی بوده که روی لباس‌های مجلسی توسط زنان پوشیده می‌شد. این دو عضو خیلی زود به یکی از اصلی‌ترین لباس‌های رسمی تبدیل شدند.

قسمت دامن لباس‌ها در دوران روکوکو بسیار پهن و اغراق شده بود. گاهی اوقات قطر پهنای دامن تا ۴.۸ متر هم می‌رسید. البته این مدل دامن‌ها ابتدا در اسپانیا مد بود و برای پوشاندن شکم زنان حامله مورد استفاده قرار می‌گرفت اما در قرن هجدهم در فرانسه به عنوان یک استایل رسمی مورد پذیرش قرار گرفت. در این دوران از اکسسوری‌های زیادی هم استفاده می‌شد. همچنین اگر لباس خانم‌ها بدون آستین بود باید دست‌ها و بازوهای خود را دستکش می‌پوشاندند.

شباهت‌ها و تفاوت‌های سبک باروک و روکوکو در طراحی لباس

باروک و روکوکو دو سبک در هنر و معماری هستند که در قرن‌های ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ میلادی رایج بودند. هر دوی این سبک‌ها از مهم‌ترین جنبش‌های هنری به شمار می‌روند. در این دوره نئوکلاسیک، پیشرفت‌های علمی و فلسفی افزایش پیدا کرده و به همین دلیل بیشتر پرتره‌هایی که به سبک باروک و روکوکو تعلق داشتند بیانگر حقایق سیاسی و جنبه‌های مختلف جامعه و فرهنگ آن دوران هستند.

سبک‌های روکوکو و باروک اساسا نمایانگر عمارت‌های اشرافی، سلطنت و کلیساها بوده و اثری از آن در زندگی مردم عادی جامعه به چشم نمی‌خورد. تفاوت اصلی باروک و روکوکو این است که روکوکو آثار ظریف و زنانه‌ترین نسبت به باروک تولید می‌کند.

کلمه باروک دارای یک ریشه لاتین بوده و به معنای مروارید ناقص یا طرح‌دار است. این اصطلاح برای اولین بار در قرن پانزدهم در ایتالیا، به طور خاص از ۱۵۹۵ تا ۱۷۵۰ به هنرها اطلاق می‌شد. این شکل از هنر بیشتر به عنوان واکنش هنرمندان کاتولیک به جنبش تازه ظهور پیدا کرده پروتستان بود. اگرچه این جنبش از ایتالیا شروع شد اما به سرعت در سراسر اروپا گسترش پیدا کرد. هنر باروک اغلب به عنوان شکلی از هنر در نظر گرفته می‌شود که خشونت و تاریکی را به تصویر می‌کشد.

شباهت‌های روکوکو و باروک

اشتراک زمانی این دو سبک این بوده که هر دو از قرن ۱۵ تا ۱۷ ادامه داشتند. اگر از جنبه فشن و مد به آن نگاه کنیم، هر دو این سبک‌ها دارای تزئینات سنگین بوده که هزینه‌های زیادی را در پی داشته است. می‌گویند که در این دوران از پوست ۳۰۰۰ سنجاب برای دوختن پالتو و یا سنگ‌های قیمتی برای تزئینات روی لباس استفاده می‌شده است.

یکی دیگر از ویژگی‌های این دو سبک استفاده از متریال زیاد و تزئینات داخلی عظیم در ساختمان‌ها است. با یک نگاه گذرا هم می‌توانید تفاوت ساختمان‌های عصر باروک و روکوکو را از دیگر دوران‌ها تشخیص دهید. در این دوران اغلب مشتریان این سبک‌ها خواستار شکوه و جلال زیادی بودند. بنابراین هزینه‌های گزافی هم برای آن پرداخت می‌کردند.

تفاوت‌های روکوکو و باروک

برای درک بهتر تفاوت‌های روکوکو و باروک در بخش‌های مختلف هنر، جدول زیر را مطالعه کنید. در این جدول به شکل گسترده‌ و تفکیک شده تفاوت‌های این دو جنبش را مشاهده خواهید کرد.

عصر باروک	دوران روکوکو
یک جنبش بزرگ و مستقل در معماری	زیرمجموعه‌ای از جنبش باروک در معماری
مبلمان‌هایی کاملا متقارن	مبلمان‌هایی ظریف‌تر و زنانه‌تر از سبک باروک دارای پایه‌های باریک و صندلی‌های ساده‌تر و تاکید روی عدم تقارن
نقاشی‌های بسیار دراماتیک و نمایشی با حس حرکت قوی و استفاده از رنگ‌ای تیره‌ و تمرکز روی عناصر کلیدی مانند کاتولیک	نقاشی‌ها دارای رنگ‌های پاستلی و طراحی از روی موضوعات سبک‌تر مانند عشق رمانتیک و پرتره افراد مشهور
هنرمندان این دوره: پیترو دا کورتانو / ترومپه لویل	هنرمندان دوره روکوکو: فرانسوا بوچر/ جیامباتیستا تیپولو
استفاده از رنگ‌های تند و متضاد	استفاده از سایه‌های روشن‌تر مانند سفید در هنر و معماری
خطوط سنگین و منحنی در لوازم خانه مانند مبلمان	لوازم خانه با طراحی برازنده اما بسیار ظریف‌
استفاده زیاد از طلا و رنگ طلایی	استفاده کمتر از طلایی و بیشتر سفید
همه چیز اغلب دارای مضمون مذهبی	تمرکز روی مفهوم اشرافی و سطلنتی
ساخت گنبدهای بلند برای نمایش ثروت	طراحی‌های کژوال و استفاده کمتر از المان‌های عظیم و بزرگ

سخن پایانی

مادام پومپادور معشوقه پادشاه لویی پانزدهم یکی از معروف‌ترین رهبران سبک روکوکو در طراحی لباس است. این شخص به مدت ۲۰ سال ملکه فرانسه بود و توانست تا حد زیادی این نحوه لباس پوشیدن را نه تنها در فرانسه بلکه در سراسر اروپا گسترش دهد.

علاوه بر مادام پومپادور، ماری آنتوانت همسر لویی شانزدهم نیز یکی از شخصیت‌های معروف عصر روکوکو به شمار می رود. با همه این توضیحات این عصر به دلیل ریخت و پاش‌های زیاد عمر طولانی نداشت و آفتاب آن با شروع انقلاب فرانسه رو به غروب رفت.

البته این مفهوم و المان‌های مهم آن سال‌ها بعد الهام بخش طراحان لباس زیادی شد. با نگاهی به برندهای لویی ویتون، الکساندر مک کوئین،‌ کریستین دیور و غیره می‌توانید کالکشن‌هایی را با الهام از روکوکو مشاهده کنید.